Bitkiler

Kekik: Dertlere Deva Bitki, Kekik Yağı ve Kekik Suyunun Faydaları

Kekik deyince aklımıza kendine özgü kokusuyla yeşil yapraklı bitkiler gelir. Aynı çiçekli bitki ailesi içinde olmalarına karşın farklı cinsleri vardır. Yerel isimler bölgeden bölgeye veya bitkiden bitkiye göre farklılık gösterebilir. Çoğu zaman farklı türler aynı isimle anılır.

Türkiye’de Ticareti yapılan ve yaygın olarak kullanılan Kekik türleri

Ballıbabagiller (Labiatae=Lamiaceae) familyasına bağlı cinsler olup, bunlar:

  • Origanum
  • Thymbra
  • Coridothymus
  • Satureja
  • Thymus

İhracatı en çok yapılan ve uçucu yağ üretiminde kullanılan Kekik türleri

  • Origanum onites (bilyalı kekik, İzmir kekiği)
  • Origanum vulgare subsp hirtum (İstanbul kekiği, kara kekik)
  • Origanum minutiflorum (Sütçüler kekiği, yayla kekiği, toka kekiği)
  • Origanum majorana (Beyaz kekik, Alanya kekiği)
  • Origanum syriacum
  • Bevanii (dağ kekiği, Suriye kekiği, İsrail kekiği)

Bunlar dışında ticareti yapılan diğer türler

  • Coridothymus capitatus (İspanyol kekiği)
  • Thymbra spicata
  • Thymbra sintenisii (sivri kekik),
  • Satureja cuneifolia
  • Satureja hortensis
  • Satureja montana
  • Satureja spicigera (Trabzon kekiği)
  • Thymus eigii.
  • Satureja hortensis
  • Satureja montana,
  • Satureja spicigera (Trabzon kekiği)
  • Thymus eigii.

Tüm bu türlerin ortak özelliği yüksek miktarda uçucu yağ içermeleri ve uçucu yağın ana bileşiğinin karvakrol ve/veya timol olması. Bunlar kekiğe kendine özgü kokusunu veren maddelerdir.


Kekik

kekik

Dünya mutfaklarında çok yaygın olarak kullanılmaktadır aynı şekilde sağlık açısından da sayısız fayda sağlamaktadır. İçerdiği bitkisel besinler, mineraller, bileşen ve vitaminler yardımıyla sağlığımıza çok fazla katkıda bulunmaktadır.

Güney Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak yemeklerde kullanılmaktadır. Kekik bitkisi çalı üzerinde yetişir ve kare sapları ile ince, odunsu köke sahiptir.

Uzunluğu yaklaşık 15-30 cm olabilir. Bitki rengi açık yeşildir ve aromatik kavisli yapraklara sahiptir. Yaprakları ve çiçekleri mutfaklarda tüketilir.

Kekik Sağlığımız için gerekli olan temel mineraller ve vitaminler ile doludur.

Kekiğin İçerdiği mineral ve Vitaminler

  • Potasyum
  • Demir
  • Magnezyum
  • Kalsiyum
  • Manganez
  • Selenyum
  • B-kompleks vitaminleri
  • Beta karoten
  • C vitamini
  • A vitamini
  • K vitamini
  • E vitamini
  • Folik asit (Folat)

Kekiğin Sağlığa Faydaları?

Kekik

Akne tedavilerinde, saç dökülmelerini durdurmada etkilidir. Aynı zamanda, tansiyon düzenlemede, kemik sağlığını desteklemede, sindirime yardımcı olarak ve soğuk algınlığında  etkili bir bitkidir.

  • Öksürük kesici özelliktedir
  • Bağışıklık sistemini destekleyicidir
  • Dezenfektan olarak oldukça etkilidir
  • Eklem iltihaplarında
  • Karın ağrılarında
  • Gastrit tedavisinde
  • Bronşit
  • İshal
  • Çocuklarda geceleri yatak ıslatma durumlarında etkili
  • Bağırsak parazitlerinden kurtulmak için
  • Gaz sıkıntıları için
  • Cilt, ağız ve diş temizliği için de ideal bir besin kaynağıdır

Yağının ve suyunun ana bileşeni olan karvakrolün güçlü ağrı kesici etkiye sahip olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış bulunuyor. Halk arasında romatizma ağrıları veya baş ağrısını gidermek amacıyla, kekik yağının ağrılı bölgede cilde uygulanmasının nedeni de böylece anlaşılmış oluyor. Karvakrol ve karvakrolce zengin kekik yağlarının gıdaların saklanmasında ki rolleri çeşitli çalışmalarla belirlenmiş bulunuyor.

Gıdaların bozulmasına yol açan bakteri ve küf mantarları üzerinde güçlü antimikrobiel etkilere sahip olan bu maddelerin, aflatoksin üreten Aspergillus türü mantarlara karşı da etkili oldukları artık biliniyor.

Karvakrolün diğer yararlı etkileri şunlar: Bazı böceklere karşı insektisit (böcek öldürücü) etki, bitki büyümesini önleyici etki, antileishmanial (şark çıbanını önleyici) etki, antihistaminik (alerji ve kaşıntı önleyici) etki, antioksidan etki.

Kekik ve Sağlık Faydaları

  1. Bronşit ve Öksürük
  2. Akne
  3. Saç Dökülmesi
  4. Tansiyon
  5. Kemik Sağlığı
  6. Sindirim
  7. Soğuk Algınlığı
  8. Bağışıklık Sistemi
  9. Cilt Temizliği
  10. Ağız ve Diş Temizliği
  11. Bağırsak Sağlığı
  12. Gastrit
  13. Meme Kanseri
  14. Anti Kanserojen
  15. İsrar Söktürücü
  16. Mantar Enfeksiyonu
  17. Alzheimer
  18. Uyku Sorunları
  19. Enerji Verir

Bronşit ve Öksürük

Özellikle yağı, öksürüğü hafifletir ve durdurmaya yardımcı olur. Tazesi de yağı da, akut bronşit semptomlarını hafifletir. Çayı ise, boğaz ağrısını ve öksürüğü iyileştirici etki yapmaktadır.

Akne

Anti bakteriyel özelliği ve içerdiği benzoil peroksit içeriği sayesinde, akne temizliğine yardımcıdır. Kekik özlü kremler ya da yüze uygulanan kekik suyu, ciltteki akne oluşumunu engeller ve dezenfekte eder.

Saç Dökülmesi

Suyu ya da yağı, saç köklerini besler ve güçlendirir. Saçların daha sağlıklı uzamasına yardımcı olur ve dökülmesini durdurmaya yardımcı olur.

Tansiyon

Tansiyonu dengeler. Özellikle yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olur. Üstelik, kolestrolü de düşürmeye yardımcıdır. Ayrıca, kekik suyu da, hipertansiyonu düşürücü etki göstermektedir.

Kemik Sağlığı

Vitamin K, demir, kalsiyum ve manganez bakımından zengindir, kemik sağlığını destekler. Ayrıca, kemik ve iskelet hastalıkları riskini azaltır.

Sindirim

Uzmanlar, sağlıklı bir sindirim sistemi için bolca tüketmenizi tavsiye etmektedir. Ayrıca, hazımsızlık ve şişkinlik gibi rahatsızlıkların giderilmesinde de etkilidir.

 Soğuk Algınlığı

Özellikle kekik çayı, grip, nezle ya da soğuk algınlığını hafifletmektedir. Boğaz ağrısını da hafifletici etkiye sahiptir.

Bağışıklık Sistemi

Vücudumuz vitaminleri kendisi üretememek durumundadır ve her gün tüm vitaminleri dışarıdan alması gerekmektedir. Vitamin A ve vitamin C bakımından zengindir.

Bunların dışında, bakır, lif, demir ve manganez gibi bileşenler bakımından da zengindir. Tüm bu vitamin ve mineraller ise, bağışıklık sistemini destekleyici özelliktedir. Bu bakımdan, bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcıdır.

Cilt Temizliği

Özellikle kırmızı kekik yağı, cilt temizliği ve sağlığı için önemlidir. Parfüm, sabun, kozmetik ve diş macunu içeriğinde de bulunduğu için, güzel bir cilt elde etmenize de yardımcı olacaktır.

Ağız ve Diş Temizliği

Kekik suyu ile ağız içi ve diş sağlığınızı koruyabilirsiniz. Antioksidan özelliği sayesinden kekik, ağız içini dezenfekte eder ve ağız içinde hoş bir koku bırakır.

Bağırsak Sağlığı

İçermiş olduğu çeşitli maddeler yardımı ile bağırsak sağlığını destekler ve antioksidan etkisi sayesinde bağırsakları temizlemeye yardımcı olur.

Gastrit

Genel olarak sindirim sistemini koruyucu etki gösterdiğinden dolayı, mide ile ilgili sıkıntılarda da korucu ve önleyici etki göstermektedir. Gastrit rahatsızlığını da önleyici etki göstermektedir.

Meme Kanseri

İçermiş olduğu birtakım bileşenler yardımı ile, kanser hücrelerini imha etmektedir. Türkiye’deki Celal Bayar Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, yabani kekik otunun, meme kanseri riskini azalttığını göstermiştir. Üstelik, DNA üretimi sırasında kanserli hücrelerin çoğalmasının da önüne geçmektedir.

Anti Kanserojen

Kanserli hücre çoğalmasını engelleyici ve durdurucu etki gösterdiğinden, kanser riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır.

İdrar Söktürücü

Kekik suyu ya da kekik çayı, idrar yollarını rahatlattığı için, idrar söktürücü olarak da yardımcıdır.

Mantar Enfeksiyonu

Ayak ve tırnak mantarını iyileştirme özelliğine sahiptir. Antioksidan etkisi sayesinde, mantar enfeksiyonunu önler.

Alzheimer Hastalığına Yakalanma Riskini Azaltabilir

Genel anlamda beyin hücrelerinin sağlığının korunmasına ve beynin görevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesine yardımcı olabilir. Bunun dışında özellikle yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan beyin hastalıklarına ve hafıza zayıflıklarına yakalanma riskini azaltabilir. Bütün bunların bir sonucu olarak da alzheimer hastalığına yakalanma riskini azaltabilir.

Uyku Sorunları

 Uyku sorunu çekenler için de alternatif tedavi olabilir. Sinir sistemi üzerinde olumlu etkisi olduğundan dolayı uykusuzluğa neden olabilecek sorunları ortadan kaldırabilir. Yatmadan önce tüketilen bir bardak çay iyi bir uyku çekmenize yardımcı olabilir.

Enerji Verir

Diğer bir özelliği de yorgunluğu azaltmasıdır, kas ağrılarını giderir, stresi alır ve belirli bir rahatlama sağlar. Kaybedilen enerjinin yeniden yerine gelmesini sağlar. Zihinsel yorgunlukları da giderebilir

Ayrıca , bünyenin gereksinim duyduğu birçok temel mineralleri sağlar ve bağışıklık sistemini güçlendirir.

  • İçerdiği Omega-3 yağları beyin sağlığını korur
  • Dolaşımı hızlandırır
  • Zihin sağlığını korur
  • İshale iyi gelir
  • Yaşlanmayı yavaşlatır
  • Serbest radikalleri ortadan kaldırır
  • Göğüs sıkışıklıklarını giderir,
  • Ateş düşürücü özelliği vardır,
  • Mesane iltihabını giderir,
  • Artrit ve gut hastalığına iyi gelir,
  • Eklem ve kas ağrılarını giderebilir,
  • Ağız yaralarını iyileştirmeye yardımcı olur,
  • Ayaklar kekik suyunda dinlendirilebilir
  • Yorgunluğu alır
  • Kepek sorununu giderir.

Kekiğin Besin Değerleri

100 gr Kekik için besin değerleri;

  • Enerji                                          101 Kcal
  • Karbonat                                     24,45 g
  • Protein                                         5,56 g
  • Toplam Yağ                                 1,68 g
  • Kolestrol                                      0 g
  • Lif                                                 14 g
  • Vitamin A                                   4751 IU
  • Vitamin C                                   160,1 mg
  • Kalsiyum                                    405 mg
  • Demir                                          17,45 mg
  • Magnezyum                               160 mg
  • Manganez                                   106 mg
  • Çinko                                           1,81 mg
  • Beta Karoten                              2851 µg

Ya da;

100 gr kekik için yüzde (%) olarak besin değerleri;

  • % 38                      Lif,
  • % 27                      Vitamin B-6 (pyridoxine),
  • % 266                   Vitamin-C,
  • % 158                   Vitamin-A,
  • % 218                   Demir,
  • % 40                    Kalsiyum,
  • % 40                    Magnezyum ve
  • % 75                     Manganez

Kekik Yağının Faydaları

kekik yağı

Kekik yağının sağlık açısından faydaları en az bitkinin kendisi kadardır. Kekik yağına antispazmodik, antiromatizmal, antiseptik, bakteri, bechic, kalp, gaz giderici, cicatrisant, diüretik, emenagogue, balgam söktürücü, hipertansif, insektisit, uyarıcı, tonik özellikleri isnat edilebilir.

  • Öksürük, kramp ve kas ağrılarını giderebilir.
  • Romatizma ağrılarını giderebilir, bunun yanında enfeksiyon hastalıklarına karşı etkili olabilir.
  • Alerjik yaralara karşı etkili olabilir, kısa sürede tedavi edebilir.
  • Bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
  • Cilt sağlığını korur, direkt cilde uygulamak yerine su ile inceltilmesinde fayda vardır.
  • Kalp sağlığı için çok faydalı olduğunu söyleyen sağlık uzmanları vardır.
  • Balgam söktürücü özelliği vardır, öksürük sorunlarını ortadan kaldırabilir, ciğerleri balgamlardan temizler.
  • Mide ve bağırsaklarda biriken gazı alabilir.
  • Yağı emdiğiniz de böbrek yetmezliğinden dolayı vücutta biriken suyun emilimini kolaylaştırabilirsiniz.

Dikkat: Bazı kişilerde tahriş edici ve kan basıncını yükseltici etkileri vardır.


Kekik Suyunun Faydaları

kekik suyu

Kekik suyu kekiğin kaynatılması ile elde edilir. Çay olarak tüketildiği gibi suyu cilt ve saç sağlığı için bir yıkama aracı olarak da kullanılmaktadır. Kekik suyundan kasıt aslında genelde çaydır. Kekik suyunun faydaları kekikle benzerlik göstermektir, fakat kekik suyu bazı hastalıklar için daha kısa sürede sonuç almamızı sağlar.

  • Adet sancılarını giderebilir ve adet döngüsünün sağlıklı bir düzende devam etmesine yardımcı olabilir.
  • Özellikle kekik yağı ile karıştırılarak uygulandığında romatizma ağrılarını ve aynı zamanda eklem ağrılarını giderebilir.
  • Böcek sokmaları ve egzama gibi kaşıntılı hastalıkları giderebilir.
  • Mikropları temizleyici özelliği olduğu için cilt ve saç sağlığını korur, içilerek tüketildiğinde solunum yollarını ve sindirim sistemini bakteri, enfeksiyon ve mikroplardan arındırır.
  • Bağırsak sağlığını korur, kekik suyu zararlı bakterilerden bağırsakları temizler.

Kekik suyu,  suda kaynatılmasıyla elde edilir ve tüketileceği zaman bal ve limon suyu karıştırılabilir.


Kekikiğin Biyolojik Etkileri

kekik bitkisi

Kekik çayı hazmettirici ve gaz giderici özelliklere sahiptir. Antioksidan etkisi, bileşiminde bulunan fenolik asitler ve monoterpenik fenollerden kaynaklanıyor. Alkollü özünün bazı viral hastalıklara ve parazitlere karşı etkili olduğu saptanmış. Güney Fransa’da kekik, depolanan tarım ürünlerini haşarattan korumak amacıyla kullanılıyor.

Kekik suyunun analizi sonucunda içinde % 0,1 oranında çözünmüş uçucu yağ bulunduğu ve bu yağın % 70- % 80’inin de karvakrolden oluştuğu anlaşılmış bulunuyor. Ayrıca, kekik suyunda karvakrol yanında, yağda bulunmayan ve doğada ender rastlanan paramentendiol türevi oksijenli monoterpenlerin var olduğu da ortaya çıkarıldı.

Farmakolojik deneyler, kekik suyunun uzun sürelerle aşırı miktarda alınması durumunda bile, hiçbir toksik etkisinin olmadığı ve güvenle kullanılabileceğini ini gösteriyor.

Mide ve bağırsaklardaki kasılmaları çözdüğü, ağrıları giderdiği, safra salgılanmasını artırarak hazmı kolaylaştırdığı, mide-bağırsak sisteminin düzenli çalışmasını sağladığı için buna bağlı hastalıklarda koruyucu ve tedavi edici etkilerinin bulunduğu ortaya çıkarılmış durumda.

Bağışıklık sistemi % 80 oranında bağırsaklar üzerinden düzenlendiğinden, kekik suyunun bu sistemin düzenli çalışmasına da katkıda bulunduğu kesin.


Fazla Kekik Tüketmenin Bir Zararı Var Mıdır?

Sağlığa, herhangi bilinen bir zararı henüz saptanmamasına rağmen, bazı alerjik durumlara sebep olabileceği konusunda fikir ortaklığı vardır.

Özellikle yağı, çok yoğun ve etkili bir yağ olduğu için, kullanılırken dikkatli olunmalıdır ve birkaç damla zeytinyağı ile karıştırılarak kullanılması çok daha iyi olacaktır.

Suyu ya da yağı, bazı kişilerin cildinde alerjik etkilere neden olabilir. Bu nedenle birtakım alerji testlerinden geçtikten sonra yağını ya da suyunu kullanılmalıdır.

Herhangi bir rahatsızlıktan dolayı ilaç kullanan kişiler, tüketmeye başlamadan önce, mutlaka doktorlarına danışmaları tavsiye edilmektedir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu