Sağlık

Demir Eksikliği Anemisi Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Nedenleri Nelerdir?

Demir eksikliği anemisi

Demir eksikliği anemisi, kırmızı kan hücrelerinde (RBC’ler) azalmış hemoglobin seviyeleri olduğu anlamına gelir. Hemoglobin, RBC’lerdeki dokulara oksijen taşımaktan sorumlu olan proteindir.

Demir eksikliği anemisi en sık görülen anemi türüdür ve vücutta yeterli miktarda demir minerali bulunmadığında ortaya çıkar. Vücudun hemoglobin üretmek için demire ihtiyacı vardır. Kan akışında yeterli demir olmadığında, vücudun geri kalanı ihtiyaç duyduğu oksijen miktarını alamaz.

Yaygın bir durum olsa da, günümüzde birçok kişi demir eksikliği anemisi olduğunu bilmiyor. Nedenini bilmeden belirtileri yıllarca yaşamak mümkündür.

Kadınlarda, demir eksikliği anemisinin en yaygın nedeni, ağır adet kanaması veya hamilelik nedeniyle kandaki demir kaybıdır. Kötü bir beslenme veya vücudun demir emilimini etkileyen belirli bağırsak hastalıkları da demir eksikliği anemisine neden olabilir.

Doktorlar bu durumu demir takviyeleri veya beslenme değişiklikleri ile tedavi ederler.

Demir Eksikliği ve Anemi konulu yazılar


Demir Eksikliği Anemisi Belirtileri

Demir eksikliği anemisi baş ağrısı

Demir eksikliği anemisinin belirtileri ilk başta hafif olabilir ve fark edilmeyebilir. Amerikan Hematoloji Derneği’ne (ASH) göre, çoğu insan rutin kan testi yapılana kadar demir eksikliği anemisi yaşadıklarını fark etmiyor.

Orta ile şiddetli demir eksikliği anemisinin belirtileri:

  • Genel yorgunluk
  • Zayıflık
  • Soluk ten
  • Nefes darlığı
  • Baş dönmesi
  • Kir, buz veya kil gibi yiyecek olmayan maddeleri yemek için garip istek
  • Bacaklarda karıncalanma veya uyuşma hissi
  • Dil şişmesi veya ağrı
  • Soğuk el ve ayaklar
  • Hızlı veya düzensiz kalp atışı
  • Kırılgan tırnaklar
  • Baş ağrısı

Demir Eksikliği Anemisinin Nedenleri

Amerikan Hematoloji Derneği’ne (ASH) göre demir eksikliği en sık görülen anemi nedenidir. Bir insanın demir eksikliğinin olmasının birçok nedeni vardır.

  • Yetersiz demir alımı
  • Adet veya hamilelik nedeniyle kan kaybı
  • İç kanama

Yetersiz Demir Alımı

Uzun süre çok az demir içeren gıda tüketmek, vücudunuzda eksikliğe neden olabilir. Et, yumurta ve bazı yeşil yapraklı sebzeler demir bakımından zengindir. Büyüme ve gelişme dönemlerinde demir gerekli olduğu için, hamile kadınlar ve küçük çocuklar beslenmelerinde demir açısından zengin daha fazla gıdaya ihtiyaç duyarlar.

Adet veya Hamilelik Nedeniyle Kan Kaybı

Doğum sırasında ağır kanama veya adet kanamasında yaşanan kan kaybı, doğurganlık çağındaki kadınlarda demir eksikliği anemisinin en yaygın nedenleridir.

İç kanama

Bazı tıbbi durumlar iç kanamaya neden olabilir ve bu da demir eksikliği anemisine neden olur. Örneğin; mide ülseri, kolon polipleri veya bağırsak ve kolon kanseri. Aspirin gibi ağrı kesicilerin düzenli kullanımı da midede kanamaya da neden olabilir.


Risk Faktörleri

Anemi yaygın bir durumdur, her yaştan hem erkek hem de kadınlarda ortaya çıkabilir. Bazı insanlar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, diğerlerinden daha fazla demir eksikliği anemisi riski altında olabilir:

  • Çocuk doğurma çağındaki kadınlar
  • Hamile kadın
  • Zayıf beslenen insanlar
  • Sık sık kan bağışı yapanlar
  • Bebekler ve çocuklar, özellikle erken doğanlar veya hızlı büyüyenler
  • Et tüketmeyen vejetaryen/veganlar

Demir eksikliği anemisi risk grubundaysanız, demir seviyenizi öğrenmek için doktora başvurun.


Demir Eksikliği Anemisi Nasıl Teşhis Edilir?

Bir doktor anemi tanısını kan testleri ile teşhis edebilir:

Tam kan hücresi (CBC) testi

Tam bir kan sayımı (CBC) genellikle bir doktorun kullanacağı ilk testtir. CBC, aşağıdakiler dahil olmak üzere kandaki tüm bileşenlerin miktarını ölçer:

  • Kırmızı kan hücreleri (RBC’ler)
  • Beyaz kan hücreleri (WBC’ler)
  • Hemoglobin
  • Hematokrit
  • Trombositler

CBC, kanınızdaki demir eksikliği anemisinin teşhisinde yardımcı olan kanınız hakkında bilgi sağlar. Bu bilgi şunları içerir:

  • HBC’lerden oluşan kan hacminin yüzdesi olan hematokrit seviyesi
  • Hemoglobin seviyesi
  • RBC’lerinizin boyut

Normal hematokrit aralığı yetişkin kadınlarda yüzde 34.9 ile 44.5 ve yetişkin erkeklerde yüzde 38.8 ile 50’dir. Normal hemoglobin aralığı yetişkin bir kadın için desilitre başına 12.0 ile 15.5 gram ve yetişkin bir erkek için desilitre başına 13.5 ile 17.5 gramdır.

Demir eksikliği anemisinde hematokrit ve hemoglobin seviyeleri düşüktür. Ayrıca, RBC’ler genellikle normalden daha küçüktür.

CBC testi sıklıkla rutin fizik muayenenin bir parçası olarak yapılır. Ameliyattan önce rutin olarak da yapılabilir. Bu test, anemiyi teşhis etmek için faydalıdır, çünkü demir eksikliği olan çoğu kişi bu eksikliği fark etmemektedir.

Diğer Testler

Anemi genellikle bir CBC testi ile doğrulanabilir. Doktorunuz, aneminin ne kadar şiddetli olduğunu belirlemek ve tedavilerin belirlenmesine yardımcı olmak için ek kan testleri isteyebilir. Kanınızı mikroskopla da inceleyebilirler. Bu kan testleri aşağıdakileri içeren bilgiler sağlayacaktır:

  • Kanınızdaki demir seviyesi
  • RBC boyutunuz ve renginiz (demir eksikliği varsa, RBC’ler soluktur)
  • Ferritin seviyeleri
  • Toplam demir bağlama kapasitesi (TIBC)

Ferritin, vücudunuzda demir depolanmasına yardımcı olan bir proteindir. Düşük ferritin seviyeleri, düşük demir depolanmasını gösterir. Demir taşıyan transferrin miktarını belirlemek için TIBC testi kullanılır. Transferrin demiri taşıyan bir proteindir.

İç Kanama Testleri

Doktorunuz iç kanamanın kansızlığa neden olduğundan endişe duyuyorsa, ek testler gerekebilir. Yapabileceğiniz testlerden biri dışkı gizli testidir. Dışkıdaki kan, bağırsaklardaki kanamaya işaret edebilir.

Doktorunuz ayrıca, gastrointestinal sisteminizin astarlarını görüntülemek için esnek bir tüp üzerinde küçük bir kamera kullanarak endoskopi yapabilir. EGD testi veya üst endoskopi, doktorun yemek borusu, mide ve ince bağırsağın üst kısmını astar olarak incelemesini sağlar.

Kolonoskopi veya alt endoskopi, doktorun kalın bağırsağın alt kısmı olan kolonun astarını incelemesini sağlar. Bu testler gastrointestinal kanama kaynaklarını belirlemeye yardımcı olabilir.


Kadınlarda Demir Eksikliği Anemisi

Demir eksikliği anemisi kadın

Gebelik, ağır adet kanaması ve uterus fibroidleri, kadınların demir eksikliği anemisi yaşama ihtimalinin daha yüksek olmasının nedenleridir.

Ağır adet kanaması, kanamanın aşırı ve uzun süreli olmasıdır. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, tipik adet kanaması 4 ile 5 gün sürer ve kaybedilen kan miktarı 1 ile 6 yemek kaşığı arasında değişir. Adet kanaması fazlalığı olan kadınlar tipik olarak yedi günden uzun süre kanar ve normalin iki katı kan kaybederler.

Ulusal Kalp, Akciğer ve Kan Enstitüsü’ne göre, çocuk doğurma çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 20’sinde demir eksikliği anemisi var. Gebe kadınların demir eksikliği anemisi olma olasılığı daha yüksektir, çünkü büyüyen bebeklerini desteklemek için daha fazla kana ihtiyaç vardır.

Pelvik ultrason, doktorun fibroid gibi aşırı kanamanın kaynağını bulmasına yardımcı olabilir. Demir eksikliği anemisi gibi, rahim fibroidleri de sıklıkla semptomlara neden olmaz. Muterusta kas tümörleri büyüdüğünde ortaya çıkarlar. Genellikle kanserli olmasalar da, demir eksikliği anemisine yol açabilecek ağır adet kanamasına neden olabilirler.


Demir Eksikliği Anemisinin Sağlık Komplikasyonları

Çoğu demir eksikliği anemisi vakası hafiftir ve komplikasyonlara neden olmaz. Durum genellikle kolayca düzeltilebilir. Bununla birlikte, anemi veya demir eksikliği tedavi edilmezse, diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.

Hızlı veya düzensiz kalp atışı

Anemik olduğunuzda, kalbiniz düşük oksijen miktarını telafi etmek için daha fazla kan pompalar. Bu düzensiz kalp atışına yol açabilir. Ağır vakalarda kalp yetmezliğine veya genişlemiş bir kalbe yol açabilir.

Hamilelik Komplikasyonları

Demir eksikliği anemisi hamilelik

Ciddi demir eksikliği vakalarında, çocuk prematüre veya düşük doğum ağırlığı ile doğabilir. Hamile kadınların çoğu, bunun olmasını önlemek için doğum öncesi bakımlarının bir parçası olarak demir takviyesi alırlar.

Bebeklerde ve Çocuklarda Geç Gelişim

Aşırı derecede demir eksikliği olan bebekler ve çocuklar gecikmeli büyüme ve gelişme yaşayabilirler. Ayrıca enfeksiyonlara daha yatkın olabilirler.


Demir Eksikliği Anemisi Tedavi Seçenekleri

Demir Takviyeleri

Demir takviyeleri, vücudunuzdaki demir seviyelerinin yenilenmesine yardımcı olabilir. Mümkünse, boş bir mideyle demir takviyesini kullanmalısınız, bu vücudun daha iyi emmesine yardımcı olur.

Mideniz ile ilgili problem yaşarsanız, yemeklerle birlikte alabilirsiniz. Takviyeleri birkaç ay boyunca almanız gerekebilir. Demir takviyeleri kabızlığa veya siyah dışkıya neden olabilir.

Beslenme

Aşağıdaki yiyecekleri içeren içeren bir beslenme demir eksikliği tedavisine veya önlenmesine yardımcı olabilir:

  • Kırmızı et
  • Koyu yeşil yapraklı sebzeler
  • Kurutulmuş meyveler
  • Kuru yemişler
  • Demir takviyeli tahıllar

Ek olarak, C vitamini vücudunuzun demiri emmesine yardımcı olur. Eğer demir tableti kullanıyorsanız, doktor tabletleri bir bardak portakal suyu gibi C vitamini kaynağıyla birlikte almanızı önerebilir.

Altta Yatan Kanama Nedenini Tedavi Etmek

Aşırı kanama eksikliğe neden oluyorsa, demir takviyeleri yardımcı olmayabilir. Doktor, ağır kanamaları olan kadınlara doğum kontrol hapları verebilir. Bu, her ay adet kanaması miktarını azaltabilir.

En ağır vakalarda kan transfüzyonu, demir ve kan kaybını hızla değiştirebilir.


Demir Eksikliği Anemisini Önleme

Eksiklik yetersiz demir alımından kaynaklandığında, demir eksikliği anemisi, demir bakımından zengin gıdalarda ve C vitamini bakımından yüksek bir diyetle beslenerek önlenebilir. Anneler, bebeklerini anne sütüyle veya demir takviyeli bebek mamasıyla beslediğinden emin olmalıdır.

Demir içeriği yüksek yiyecekler:

  • Kuzu eti, domuz eti, tavuk ve sığır eti gibi etler
  • Baklagiller
  • Kabak ve kabak çekirdeği
  • Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzeler
  • Kuru üzüm ve diğer kuru meyveler
  • Yumurta
  • İstiridye, sardalye, karides gibi deniz ürünleri
  • Demir takviyeli kuru ve hazır tahıllar

C vitamini içeriği yüksek gıdalar:

  • Portakal, greyfurt, çilek, kivi, guava, papaya, ananas, kavun ve mango gibi meyveler
  • Brokoli
  • Kırmızı ve yeşil biber
  • Brüksel lahanası
  • Karnabahar
  • Domates
  • Yapraklı yeşillikler

Demir eksikliği anemisi olduğunuzu düşünüyorsanız, herhangi bir takviyeye başlamadan önce doktora danışmalısınız. Vücutta ki fazla demir başka komplikasyonlara sebep olabilir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu