Rahatsızlıklar

Sinüzit Nedir? Sinüzit Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir? Sinüzit Tedavisi

Sinüs Nedir?

Burun ve göz çevresi ile alında kemiklerin içinde boşluklar vardır. Bu boşluklara sinüs denir. Boşlukların içi hava dolu olup burun içinde bağlanırlar. Sinüs yüzeyi hücrelerle örtülü olup bu hücrelerden sümüksü bir salgı olan mukus üretilir.

Sinüzit Nedir?

Sağlıklı sinüs ve sinüzit

Sinüzit, diğer adıyla rinosinüzit, vücudun enfeksiyona karşı reaksiyonu sonucunda sinüs duvarlarındaki dokuların şişmesi ve sinüslerle burun boşluğu arasındaki geçişin bozulması sonucu ortaya çıkmaktadır. 

Burna gelen mukus yardımı ile mikroplara karşı bir bariyer oluşturulur. Alerjen maddelerin, toz parçacıklarının ve mikropların akciğere ulaşmasına engel olur. Aynı zamanda burna gelen havanın nemlendirilip, ısıtılmasına katkıda bulunur.


Sinüzitin Nedenleri

Sinüzit nedir

Sinüslerin içini döşeyen mukozanın iltihaplanması ile sinüzit ortaya çıkar.

Sinüslerin burna bağlandığı kanallar şişerse veya başka bir nedenden dolayı tıkanırsa, sinüs havalanması bozulur. Sinüs içinde basınç artışı olur. Üretilen mukus sinüsler içinde kalır. Böylece mikropların üreyebilmesi için uygun ortam oluşur.

Burun içindeki kemiğin doğuştan gelen eğriliği, polip, tümör ve aleıjilerde burun tıkanıklığı geliştiğinden sinüzit sık görülür.

Nezle, grip gibi hastalıklarda burun tıkanıklığının yanı sıra iltihabın sinüslere ulaşarak hastalık yapması söz konusudur.

Burun içinde yabancı cisim varsa, burun iltihabı ile birlikte sinüzite neden olabilir.

Hava kirliliği, sigara kullanımı, kuru hava ve kimyasal madde dumanlarına maruziyet, burun ve sinüsleri tahriş ederek iltihaplara zemin hazırlar.

Diş enfeksiyonu ve gıda alerjisi gibi tetikleyici faktörler de sinüzite neden olabilir.

Bütün iltihaplarda olduğu gibi, sinüzitte de genel vücut direnci düşüklüğü varsa hastalık kolayca gelişir.


Sinüzit Çeşitleri

Sinüzit, hastalığın süresine ve hastalık etkenine göre sınıflandırılabilir.

Akut Sinüzit

Burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve yüz ağrısı gibi soğuk algınlığı benzeri semptomların ani başlayıp 10 ila 14 gün arasında sürdüğü tablodur. Akut sinüzit, tipik olarak 4 haftadan daha az sürer.

Subakut Sinüzit

4 ila 8 hafta süren bir iltihaplanma tablosudur.

Kronik Sinüzit

8 hafta veya daha uzun süren sinüs iltihabı belirtileri ile karakterize bir durumdur.

Tekrarlayan Sinüzit

Bir yıl içinde bir kaç defa tekrarlayan sinüzittir. Sinüzit 3 ay geçmesine rağmen devam ediyorsa, müzmin kabul edilir, kronik sinüzit olarak değerlendirilir.

Sinüzit ağrıları, migren ve gerilim tipi baş ağrısı ile karışabilir.


Sinüzit Belirtileri

  • Baş ağrısı
  • Burun tıkanıklığı
  • Burun akıntısı
  • Geniz akıntısı ve buna bağlı öksürük yakınmaları vardır.
Sinüzit belirtileri

Baş ağrısı öne eğilmekle artar. Yüz, çevresi veya çene kemiklerinde ağrı hissedilir.

Yüz kemiklerinin üzerine basmakla ağrı ve hassasiyet olur.

Burun tıkanıklığına bağlı olarak kokular duyulmaz. Öksürük gece yapınca daha çok olur ve hastayı uyutmaz.

Burun akıntısı, sarı veya yeşildir. Kronik sinüzitte yakınmalar daha hafif, ancak uzun sürelidir.

Kronik sinüzit tedavi edilmezse beyin iltihabı, beyin apsesi, kulak iltihabı, göz iltihabı ve akciğer iltihabına neden olabilir.

Burun ve boğaz muayenesi ile sinüzit tanısı konur. Gerekli hallerde sinüs röntgeni çekilir. Tedaviye cevap vermeyen hastalarda sinüs tomografisi değerlendirilir.


Sinüzit Tıbbi Tedavi Yöntemleri

Sinüzit tedavisi

Sinüzit tedavisinde öncelikler sinüslerin havalanmasını sağlamak için dekonjestan dediğimiz burun açıcı spreylere (oksimetazolin, fenilefrin
vb) veya tabletlere (psödoefedrin) başlanır.

3 günden fazla kullanılmaz. Uzun süreli kullanım burun mukozasında incelmeye ve burun damarlarında genişlemeye neden olur.

Ağızdan verilen bu tür ilaçlar ise kalp ritim bozukluğu, yüksek tansiyon ve prostat büyümesinde kullanılmaz.

Guaifenesin etken maddeli ilaçlar sinüs, akciğer ve kulaktaki salgının atılmasını kolaylaştırmada kullanılır. Bol sıvı alımı sağlanır. Antibiyotik tedavisi (amoksisilin klavulanik asit, moksifloksasin, lorakarbef, seprozil, levofloksazin vb) başlanır.

Nonsteroid anti-inflamatuar grubu ağrı kesiciler (dikloflam, naproksen, ibuprofen gibi) verilir. Gerekirse burundaki iltihabi şişliği azaltmak için kortikosteroid içeren spreyler (flunizolid, flutikazon, triyamsinolon vb) eklenir. Tedavi süresi 2 hatayı bulabilir.

İlaç tedavisine cevap vermeyen olgularda cerrahi tedavi uygulanır. Sinüslerin havalanmasını engelleyen burun içi kemik eğriliği, polip, tümör gibi oluşumlar alınır. Sinüslerin içindeki iltihap ameliyat sırasında temizlenir.


Sinüzit Beslenme Değişiklikleri

Dengeli beslenme, herhangi bir sağlık sorununu tedavi etmede yardımcı faktörlerden birisidir. Sinüzitin tedavisinde tıbbi tedavinin yanında bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olan beslenme önerilerinin eklenmesi enfeksiyonla mücadeleyi artırıp rahatlama sağlayabilir.

C vitamini

C vitamini açısından zengin gıdaların eklenmesi en önemli adımlardan birisidir.

Greyfurt, portakal ve mandalina burun tıkanıklığını azaltmada ve bağışıklık işlevini desteklemede yararlıdır. Yeşilbiber, zencefil, sarımsak ve bayırturbu tüketimi salgıyı akışkan yapar ve tıkanıklığı açmada yardımcı olur.

Ananas, bromelainden zengin içeriği ile somon, ton balığı ve ceviz gibi gıdalarda zengin omega-3 yağı içeriği ile iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olurlar. Bol su içmek de dolaşımın artırılarak vücudun arınmasında önemlidir.

Daha fazla su içilmesi ile burun salgıları daha ince ve akışkan olur, dışarı doğru akması, enfeksiyonun atılması kolaylaşır. Sıvı alımının sinüziti iyileştirdiği ile ilişkili bir veri olmasa da her insanın durumuna uygun değişkenlikte olmak üzere günde 8 su bardağı su tüketilmesi önerilir. Yoğun egzersiz sonrası veya sıcak havalarda terleme ile kaybolan sıvının yerine konması için sıvı tüketimi makul düzeyde artırılmalıdır.

Sinüzitin %25-70’inin altında çevresel alerjik maddeler yatmaktadır. Gıda alerjileri daha az neden olur. Nedeni saptanamayan sinüzitte diyete belirli gıdalar eklenirken bazı gıdalar da kısıtlanır. Alerjik yakınmaları olan kişiler süt ürünleri, yumurta, buğday ve mısır gibi yaygın alerjiye neden olan besinleri çok sınırlı miktarlarda yemelidir. Şeker katkılı gıdalar, alkol, gazlı içecekler ve kafeinli içeceklerden de kaçınılmalıdır.


Sinüzit İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Sigara bırakılmalıdır. Sigara içilmesi sinüzit riskini artırır ve enfeksiyonun iyileşmesini yavaşlatır. Sigaranın bırakılması ile ataklar azalırken daha çabuk iyileşme sağlanır.

Eğer mümkünse, burun tıkanıklığı olduğu zaman, uçmaktan kaçınmalıdır. Uçaktaki hava basıncındaki değişiklikler durumu daha kötü hale getirebilir.


Sinüzit İçin Önerilen Besin Takviyeleri

C ve A vitamini

Antioksidan etkiyi sağlamak ve bağışıklık sistemini desteklemek üzere günde 5.000 IU A vitamini veya 25.000 IU beta karoten, günde 3 kez 500-1.000 mg C vitamini ile 10.000 mg biyoflavonoit takviyesi alınması önerilir.

C vitamininin burun ve sinüste şişlik ve dolgunluğa neden olan histamin seviyesini azaltarak yarar sağladığı bazı çalışmalarda saptanmıştır.

N-asetilsİstein (NAC)

Mukolitik etkilidir. Genellikle izotonik sodyum klorür, sodyum bikarbonat veya steril su içinde %10’luk çözeltisi halinde kullanılır. Dahilen, kronik bronşit ve sinüzitte etkilidir. Günde 200 mg takviyesi önerilir.

Bromelain

Proteolitik enzimdir. İltihap alanında kompleks proteinleri parçalar, akışkanlığı artırır ve antimikrobiyal özellik gösterir. Günde 3 kez 250mg enterik kaplı bromelain alınması önerilir.

Enterik kaplı Serratia peptidaz enzimi de aynı amaçla günde 3 kez 50 mg alınır. 4 hafta boyunca günde 30 mg Serratia peptidaz enzimi alan kronik sinüzit hastalarında yapışkanlıkta azalma olmuştur.


Sinüzit İçin Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler

Ekinezya

ekinezya

%3.5 ekinakozit ile standardize ekinezya ekstresi içeren preparatlardan günde 150-300 mg takviyesinin alınması önerilir.

Bitki çayı nadiren kullanılır. Yarım tatlı kaşığı drog, 1 çay fincanı kaynamış su içinde ağzı kapalı olarak 5-10 dakika demlenip süzülür. Günde 1 kez 1 çay fincanı içilir.

Hidrastis Rizomu (Altın Mühür)

Hidrastis Rizomu (Altın Mühür)

Hydrastis canadensis kök ve rizomlarından yararlanılır. %8-12 alkaloit içeren ekstresinden günde 3 kez 250-500 mg takviyesi önerilir.

Çayını hazırlamak için yarım çay kaşığı drog, 1 bardak su içinde 5 dakika kaynatılıp süzülür. Günde 2 çay fincanı içilir. Tuzlu su veya hidrastis ile hazırlanan çaydan intranasal duş, yani burun içi yıkama suyu olarak da yararlanılır.

Afrika Sardunyası (Pelargonium sidoides)

Güney Afrika’da yetişen ve Umckaloaba olarak bilinen sardunya (ıtır) türüdür. Köklerinden etanol ile hazırlanan ekstre (EPs), Umcka olarak da ilaç endüstrisinde yer almaktadır.

Antiviral ve antimikrobiyal olması nedeniyle yetişkinlere günde 3 kez 3 ml sıvı ekstresi veya 3 kez 2’şer tane 20 mg’lık tabletlerinden 14 gün boyunca alınması önerilir. Umcka solüsyonu hekim tavsiyesi ve kontrolünde 7- 12 yaş arası çocuklara günde 3 kez 1.5 ml, 0-6 yaş arası çocuklara günde 3 kez 0.5 ml verilir.

Keten Tohumu Lapası

keten tohumu

300 gram keten tohumu 600 ml su içinde kaynayana kadar ısıtılır ve ılımaya bırakılır. Eğer çok kıvamlı olursa bir miktar daha su eklenebilir.

Hazırlanan lapadan 1-2 tatlı kaşığı alınır ve bir beze sarılır. En az 6 adet keten tohumu lapası olan bez hazırlanır Bezler, 2 sıcak su torbası arasına yerleştirilir.

Lapa içeren bezler gün içinde nazal ve frontal sinüsler üzerine yerleştirilir ve üzerine havlu konup en az 20 dakika bekletilir. Günde 1-2 kez lapa uygulaması yapılır.

Bayırturpu (Horseradish)

Yapışkan, tıkayıcı salgının akışkan hale gelmesini sağlar. Günde üç defa 3-5 gram bayırturpu yenilir. Tentüründen günde 3 defa 1 .5 tatlı kaşığı alınır.

İnhalasyon Uygulamaları

Mentol veya okaliptüs içeren burun merhemlerinden yararlanılır veya okaliptüs, nane, biberiye veya lavanta uçucu yağları ile inhalasyon önerilir. Papatya ile buhar banyosu da etkilidir.

Bir kaynakta, Tolu balsamı, okaliptüs ve çay ağacı yağı (Tea tree oil) ile inhalasyonunun etkili olduğu bildirilmiştir: Inhalasyonun ardından 10 ml organik soya yağına (üzüm çekirdeği veya susam yağı da olabilir) 4 damla uçucu yağ eklenip burun içi ve çevresine sürülmesi önerilmektedir.

Kaynak Kitap: Tam Şifa – Prof. Dr. Canfeza Sezgin

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu