RahatsızlıklarSağlık

Karaciğer Yağlanması (Hepatik Steatoz) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Karaciğer Yağlanması (Hepatik steatoz) Nedir?

Karaciğer yağlanması veya hepatik steatoz, karaciğerde yağ birikimini tanımlayan bir terimdir. Karaciğerde az miktarda yağ bulunması normaldir, ancak yağlanmanın artması sağlık sorunlarına sebep olabilir.

Karaciğer vücuttaki en büyük ikinci organdır. Yediğimiz ve içtiğimiz her şeyin işlenmesi ve zararlı maddeleri kandan filtreleme de dahil olmak üzere çok çeşitli işlevlerden sorumludur. Karaciğerde çok fazla yağ olması uzun süreli karaciğer hasarına neden olabilir.

Karaciğer yağlanması

Erken evre karaciğer yağlanması, yağ içeren karaciğer hücrelerinin oranı %5’ten fazla olduğunda teşhis edilir. Genellikle karaciğerden mikroskop altında alınan küçük örneklere bakılarak teşhis edilir. Ultrasonlar, BT taramaları ve MRI taramaları ayrıca karaciğerin yağ içeriğinin değerlendirilmesine yardımcı olur.

Karaciğer konulu yazılar

Karaciğer, eski hücreleri zarar gördüğünde, karaciğer hücrelerini yeniden kurarak kendini onarır. Karaciğere tekrar tekrar hasar verildiğinde kalıcı skar meydana gelir. Bu duruma siroz denir.

Hafif formlarda yağlı karaciğer , diyet değişiklikleri, kilo kaybı ve artan fiziksel aktivite gibi yaşam tarzı değişiklikleriyle iyileştirilebilir. Birçok durumda, karaciğer yağlanmasının hiçbir semptomu yoktur.

Karaciğer yağlanması, şu anda Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki insanların yaklaşık %25 ile 30’unu etkileyen bir durum haline geldi.

Karaciğer yağlanması, durum ilerlediğinde zararlı hale gelir. Karaciğer iltihabı (steatohepatit), karaciğerde skar, karaciğer kanseri ve son dönem karaciğer hastalığına yol açabilir.


Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer yağlanması karın ağrısı

Karaciğer yağlanması, tipik olarak ilişkili semptomlara sahip değildir. Araştırmalar, karaciğer yağlanması iltihabı olan kişilerin %20’sinin daha kötü koşullara sahip olduğunu göstermektedir.

Karaciğer yağlanması belirtileri arasında, halsizlik veya karın rahatsızlığı yaşanabilir. Karaciğerde, büyüme meydana gelebilir ve bu durum fiziksel muayene sırasında tespit edilebilir.

Bazı tıbbi koşullar ile birlikte karaciğerdeki aşırı yağın iltihabı arttırdığı düşünülmektedir. Karaciğeriniz iltihaplanması durumunda bu belirtileri yaşayabilirsiniz:

  • İştahsızlık
  • Kilo kaybı
  • Karın ağrısı
  • Fiziksel zayıflık
  • Yorgunluk
  • Karışıklık (düşüncelerde bulanıklık)

Karaciğer yağlanması siroz veya karaciğer yetmezliğine ilerlerse, semptomlar şunları içerebilir:

  • Genişleyen, sıvı dolu bir karın
  • Cilt ve gözlerde sarılık
  • Karışıklık (düşüncelerde bulanıklık)
  • Anormal kanamalar

Karaciğeri Yağlanmasının Nedenleri Nelerdir?

Karaciğer yağlanması obezite

Karaciğer yağlanmasının en belirgin nedeni fazla alkol kullanımıdır. Fazla miktarda alkol kullanmayan insanlarda ise karaciğer yağlanmasının sebebi henüz tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte karaciğer yağlanmasında, kilo, işlenmiş şeker tüketilen beslenme, yüksek trigliseritler, diyabet, düşük fiziksel aktivite ve genetik etkiler rol oynar.

Karaciğer yağlanması, vücut çok fazla yağ oluşturduğunda veya yağları yeterince verimli şekilde metabolize edemediğinde gelişir. Karaciğer yağlanması hastalığına neden olan yağ, karaciğer hücrelerinde depolanır.

Alkol kullanım bozukluğunun yanı sıra yağlı karaciğere sebep olan yaygın nedenler:

  • Fazla kilo
  • Hiperlipidemi veya kanda yüksek düzeyde yağ, yüksek trigliseritler
  • Diyabet (Şeker hastalığı)
  • Genetik miras
  • Hızlı kilo kaybı
  • Metotreksat (Trexall), tamoksifen (Nolvadex), amiodorone (Pacerone) ve valproik asit (Depakote) dahil olmak üzere bazı ilaçların yan etkileri.

Karaciğer Yağlanmasının Türleri

İki temel karaciğer yağlanması türü vardır: Alkolsüz karaciğer yağlanması ve alkollü karaciğer yağlanması.

Alkolden Bağımsız Karaciğer Yağlanması

Alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD), karaciğerin yağları parçalamakta zorlandığı ve karaciğer dokusunda birikmeye neden olduğu zaman gelişir. Sebep alkol tüketimi değildir. NAFLD, karaciğerin yüzde 5’inden fazlası yağ olduğunda teşhis edilir.

Alkolsüz Steatohepatit (NASH)

Alkolsüz steatohepatit (NASH) bir NAFLD türüdür. Yağ arttıkça, iltihaplanmaya neden olabilir. Karaciğerin yüzde 5’inden fazlası yağ olduğunda ve enflamasyon da mevcut olduğunda, durum NASH olarak bilinir.

Bu durumun belirtileri iltihaplanma ve karaciğer fonksiyonlarının kötüleşmesi ile ilişkilidir:

  • İştah kaybı
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • Karın ağrısı
  • Sarılık

American Liver Foundation’a göre çoğu NASH vakası 40 ile 60 yaş arası kişilerde tespit ediliyor.

Eğer tedavi edilmezse, steatohepatit, karaciğer, karaciğer kanseri ve nihai karaciğer yetmezliğinin kalıcı olarak skarlaşması ile ilerleyebilir.

Gebelikte Akut Karaciğer Yağlanması

Akut karaciğer yağlanması, gebelik de nadir olarak gelişen ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir komplikasyondur.

Belirtileri üçüncü trimesterde (gebeliğin son dönemleri) başlar:

  • Kalıcı mide bulantısı ve kusma
  • Sağ üst karın bölgesinde ağrı
  • Baş ağrısı
  • Sarılık
  • Genel halsizlik
  • Yorgunluk
  • İştah azalması

Bu belirtileri yaşayan kadınlar doktorlarına muhakkak danışmalıdır. Tedavi, herhangi bir komplikasyonun yönetilmesini içerir. Çoğu kadın doğumdan sonraki birkaç hafta içinde iyileşir ve kalıcı bir etkisi olmaz.

Alkole Bağlı Karaciğer Yağlanması

Karaciğer yağlanması alkol

Alkole bağlı karaciğer yağlanması, alkolle ilişkili karaciğer hastalığının en erken aşamasıdır. Fazla alkol tüketimi karaciğere zarar verir ve karaciğerde yağlar kırılamaz.

Alkolden uzaklaşmak, karaciğer yağlanmasının iyileşmesine neden olacaktır. Alkol kullanmadan geçireceğiniz altı hafta sonunda, kareciğerde ki yağ kaybolabilir.

Bununla birlikte, aşırı alkol kullanımı devam ederse, alkolik steatohepatit olarak bilinen inflamasyon gelişerek siroza neden olabilir. Alkolün vücut üzerindeki etkileri hakkında daha fazla bilgi edinin.


Karaciğer Yağlanması Hastalığında Risk Grupları

Karaciğer yağlanması, karaciğerde fazladan yağ birikmesidir. Aşırı kilolu veya obezseniz, gelişme olasılığı daha yüksektir.

Tip 2 diyabet ayrıca yağlı karaciğer riskini de artırabilir. Karaciğerde yağ birikmesi, tip 2 diyabetin en yaygın nedeni olan insülin direnciyle ilişkilendirilmiştir.

Karaciğer yağlanması riskini arttıran diğer faktörler:

  • Aşırı alkol kullanımı
  • Asetaminofen (Tylenol) gibi reçetesiz satılan bazı ilaçların önerilen dozlarından fazla alınması
  • Gebelik
  • Yüksek kolestorol
  • Yüksek trigliserit seviyeleri
  • Yetersiz beslenme
  • Metabolik sendrom
  • Düşük fiziksel aktivite

Karaciğer Yağlanması Nasıl Teşhis Edilir?

Fizik Testi

Karaciğerde iltihaplanma oluşmuşsa, doktorunuz büyümüş karaciğeri muayene ederek tespit edebilir. Bununla birlikte, karaciğer genişlemeden de iltihaplanabilir.

Yorgunluk veya iştahsızlık yaşıyorsanız doktorunuza bildirmelisiniz. Ayrıca doktorunuza alkol veya ilaç kullanımınızla ilgili bilgi vermelisiniz.

Kan Testleri

Doktor rutin kan testi sırasında karaciğer enzimlerinin normalden daha yüksek olduğunu bulabilir. Bu yağlı karaciğer teşhisini doğrulamaz, ancak karaciğer iltihabı ile ilgili olabilir. Enflamasyonun nedenini bulmak için ileri analiz gerekebilir.

Görüntüleme Testleri

Doktorunuz karaciğerinizdeki yağlanmayı tespit etmek için ultrason kullanabilir. BT veya MRI taramaları gibi başka görüntüleme çalışmaları da yapılır.

Ultrasona benzer bir başka görüntüleme testi de FibroScan’dır. Ultrason gibi, FibroScan da karaciğerde ki yağın yoğunluğunu ve normal karaciğer dokusunun alanlarını belirlemek için ses dalgalarını kullanır.

Görüntüleme çalışmaları karaciğerdeki yağları tespit edebilir, ancak doktorunuzun hasarın derecesini doğrulamasına yardımcı olamaz.

Karaciğer Biyopsisi

Karaciğer yağlanması biyopsi

Karaciğer biyopsisinin, karaciğer hastalığının ciddiyetini belirlemenin en iyi yolu olduğu düşünülmektedir. Karaciğer biyopsisi sırasında doktorunuz karaciğere bir iğne sokacak ve inceleme için bir doku parçası çıkaracaktır. Acıyı azaltmak için size lokal anestezi uygulanabilir.

Karaciğer biyopsisi, karaciğer yağlanması veya diğer karaciğer hastalıklarının şiddetini kesin olarak öğrenmenin tek yoludur. Biyopsi ayrıca doktorunuzun hastalığınızın kesin sebebini belirlemesine yardımcı olabilir.


Karaciğer Yağlanması Nasıl Tedavi Edilir?

Karaciğer yağlanmasının tedavisine yardımcı olabilecek ilaçlarla ilgili araştırmalar devam etmektedir. Tedavi başlangıcı, risk faktörlerini azaltmak için uygulanır. Bu öneriler:

  • Alkol tüketiminin sınırlandırılması veya önlenmesi
  • Kolesterolü yönetmek, şeker ve doymuş yağ alımını azaltmak
  • Sağlıklı kilo verme programı
  • Kan şekerini kontrol etmek

Obezite veya sağlıksız beslenme alışkanlıkları nedeniyle karaciğer yağlanmanız varsa, doktorunuz ayrıca fiziksel aktiviteyi arttırmanızı ve bazı yiyecek türlerini beslenmenizden çıkartmanızı önerebilir. Her gün yediğiniz kalori miktarını azaltmak, kilo vermenize ve karaciğerinizin iyileşmesine yardımcı olabilir.

Erken evrelerde, yağlı yiyecekleri ve şeker oranı yüksek yiyeceklerin tüketimini azaltarak ya da beslenmeden tamamen kaldırarak karaciğer yağlanmasını iyileştirebilirsiniz.

Taze meyveler, taze sebzeler, tam tahıllar, kuru yemiş ve avokado gibi sağlıklı yağlar ve besinler içeren gıdalara beslenmenizde daha çok yer vermelisiniz. Kırmızı etleri soya, tavuk, hindi ve balık gibi yağsız proteinlerle değiştirin. Şekerli içecekler, meyve suları ve sodalardan kaçının.


Uzun Vadede Karaciğer Yağlanması

yağlanmış karaciğer ve sağlıklı karaciğer

Çoğu karaciğer yağlanması vakası, diğer karaciğer hastalığı formlarına dönüşmez. Karaciğer kendini onarabilir, yüksek kolesterol, diyabet, sağlıksız bir diyet ve obezite tedavisi için gerekli adımları atarsanız, karaciğer yağlanmasını tersine çevirebilirsiniz.

Fazla alkol tüketiyorsanız, alkol kullanımını sınırlandırmalı yada bırakmalısınız. Karaciğer biyopsisi doktorun kalıcı karaciğer hasarını tanımlamasına ve hasarın ciddiyetini belirlemesine yardımcı olabilir.

Karaciğer yağlanması devam ederse ve tedavi edilmezse karaciğer hastalığı, siroz veya kansere dönüşme riski vardır. Alkole bağlı karaciğer yağlanmasında, alkol tüketimine devam edilmesi karaciğer yetmezliğine yol açabilir.

Alkolsüz karaciğer yağlanması hastalığının ilerlemesi değişkendir, ancak çoğu insanda karaciğerde skar ve siroz görülmez. Bununla birlikte, eğer steatohepatit teşhisi konulursa, skar ve karaciğer hastalığı geliştirme ihtimaliniz daha yüksektir. Steatohepatitli kişilerin %20’sin de, kötüleşen karaciğer hastalığı geliştirme riski vardır.

Karaciğer yağlanması siroza dönüşürse, karaciğer yetmezliği ve ölüm riski önemli ölçüde artar. Karaciğer kanseri ve kalp hastalığından ölüm riski de yükselir.


Karaciğer Yağlanması Nasıl Önlenir?

Karaciğerinizi korumak için bu bir kaç önemli adımı takip edebilirsiniz:

  • Alkol tüketimini sınırlandırın ya da tamamen bırakın.
  • Sağlıklı, dengeli bir beslenme düzeni oluşturun.
  • Diyabet hastalığınız varsa kontrol altına alın.
  • Haftanın çoğu günü en az 30 dakika egzersiz yapmayı hedefleyin.
  • Bu adımları atarak, yalnızca karaciğerinizi korumaz, aynı zamanda genel sağlığınızı da iyileştirirsiniz.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu