Kireçlenme (Osteoartrit) Nedir? Kireçlenme Teşhisi ve Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kireçlenme, kalsiyumun vücut dokusunda, kan damarlarında veya organlarda birikmesiyle oluşur. Bu birikim, vücudunuzun normal işlemlerini sertleştirip bozabilir. Kalsiyum kan dolaşımında taşınır. Ayrıca her hücrede bulunur. Sonuç olarak, kireçlenme vücudun hemen hemen her yerinde ortaya çıkabilir.
National Academy of Medicine Trusted’a (eski adıyla Tıp Enstitüsü) göre, vücudunuzda ki kalsiyumun yaklaşık olarak %99’u dişlerde ve kemiklerde. Diğer %1’lik kalsiyum ise, kan, kaslar, hücrelerin dışındaki sıvıda ve diğer vücut dokularında bulunur.
Bazı bozukluklar kalsiyumun tipik olarak ait olmadığı yerlerde birikmesine neden olur. Zamanla artarak sorunlara neden olabilir. Vücudunuzda ekstra kalsiyum birikimi varsa komplikasyonları önlemek için tedaviye ihtiyacınız olabilir.
İçindekiler
Kireçlenme Çeşitleri ve Yerleri
Aşağıdakiler dahil, vücudunuzun birçok yerinde kireçlenme oluşabilir:
- Küçük ve büyük arterlerde
- Kalp kapakçıklarında
- Beyinde
- Diz eklemleri ve rotator omuz manşeti tendonları gibi eklem ve tendonlar
- Göğüsler, kaslar ve yağlar gibi yumuşak dokular
- Böbrek, mesane ve safra kesesi
Bazı kalsiyum birikimi zararsızdır. Bu birikintilerin, vücudun iltihaplanma, yaralanma veya bazı biyolojik işlemlere verdiği tepki olduğuna inanılmaktadır.
Bununla birlikte, bazı kireçlenmeler organ fonksiyonlarını bozabilir ve kan damarlarını etkileyebilir.
UCLA Tıp Fakültesi’nde ki Kardiyoloji Anabilim Dalı’na göre, 60 yaşından büyük yetişkinlerin çoğu kan damarlarında kalsiyum birikimine sahiptir.
Kireçlenme Nedenleri
Kireçlenmede birçok faktör rol oynar.
- Enfeksiyonlar
- Hiperkalsemi neden olan kalsiyum metabolizması bozuklukları (kanda çok fazla kalsiyumun birikmesi)
- İskelet sistemini ve bağ dokularını etkileyen genetik veya otoimmün hastalıklar
- Kalıcı inflamasyon
- Sigara kullanımı
Harvard Üniversitesi’ne göre, yaygın bir yanılgı, kireçlenmenin kalsiyum yönünden zengin bir diyetten kaynaklandığı şeklindedir.
Araştırmacılar beslenmeden kaynaklı kalsiyum ile kalsiyum birikimi arasında etkili bir bağlantı bulamadı.
Bu aynı zamanda böbrek taşları için de geçerlidir. Böbrek taşlarının çoğu kalsiyum oksalattan oluşur. Kalsiyum oksalat alan insanlar, idrarlarında olmayandan, daha fazla kalsiyum salgılarlar. Bu eşitsizlik insanların diyetlerinde ne kadar kalsiyum olursa olsun gerçekleşir.
Kireçlenme (Osteoartrit) Nasıl Teşhis Edilir?
Kireçlenme genellikle röntgen yoluyla bulunur. Röntgen testleri iç organlarınızın fotoğrafını çekmek için elektromanyetik radyasyon kullanır ve genellikle rahatsızlık vermez. Doktorunuz herhangi bir kireçlenme sorununu X-ışınları ile tespit edebilir.
Doktorunuz ayrıca kan testi yapmanızı önerebilir. Örneğin, böbrek taşlarınız varsa, bu testler genel böbrek fonksiyonunuzu belirlemeye yardımcı olur.
Bazen kanser bölgelerinde kalsiyum birikintileri bulunur. Kireçlenme genellikle kansere neden olup olmadığı için kontrol edilir. Doktorunuz doku örneği almak için biyopsi (genellikle ince bir iğne ile) yapmanızı tavsiye edecektir. Numune daha sonra test için bir laboratuara gönderilir. Herhangi bir kanser hücresi bulunmuyorsa, doktorunuz kireçlenmeyi iyi huylu olarak değerlendirecektir.
Göğüs Kireçlenmesi
Göğüs kireçlenmesi, kalsiyumun göğüsün yumuşak dokusunda birikmesiyle ortaya çıkar. İki ana tip meme kireçlenmesi vardır: makro kireçlenmeler (büyük kalsiyum birikimleri) ve mikro kireçlenmeler (küçük kalsiyum birikimleri).
Ulusal Kanser Enstitüsü Güvenilir Kaynağa göre, göğüste makro kireçlenme en çok 50 yaş üstü kadınlarda görülür. Erkeklerde de göğüs kireçlenmesi olabilir, ancak kadınlarda ki kadar yaygın değildir.
Göğüs kireçlenmesi bir dizi nedenden dolayı gerçekleşebilir. Göğüs yaralanmaları, hücre salgıları, enfeksiyonlar ve iltihapların tümü göğüs kireçlenmesine neden olabilir. Meme kanseri veya kanser için radyasyon terapisi görüyorsanız, kireçlenme içinde etkili olabilir.
Çoğu meme kireçlenmesi kanserli değildir. Bu özellikle makro kireçlenmeler için geçerlidir.
Mikro kireçlenmeler genellikle kanserli değildir, ancak bazı mikro kireçlenmeler erken meme kanseri belirtisi olabilir.
Göğüs kireçlenmeleri düzenli meme muayenesinde bulunamayacak kadar küçük olabilir. Doktorunuz bu birikintileri genellikle göğüs dokunuzun mamogramı sırasında görür. Herhangi bir kireçlenme tekrar kontrol edilmesi gerekirse doktorunuz sizden bir takip randevusu almanızı isteyebilir.
Doktorunuz ayrıca, şüpheli görünen kireçlenme testi için biyopsi isteyebilir. Doktorunuz daha yakından bakabilmek için, kireç dokusundan küçük bir parça almak için cerrahi operasyon önerebilir.
Düzenli mamografi yaptırmak, kireçlenme varsa takip etmeye yardımcı olabilir. Endişe verici meme değişiklikleri ne kadar erken keşfedilirse, olumlu bir sonuç elde etme olasılığınız o kadar yüksek olur.
Kireçlenme Tedavisi
Kireçlenme tedavisi birkaç faktöre bağlıdır:
- Kalsiyum birikintileri nerede oluştu?
- Altta yatan sebepler nelerdir?
- Komplikasyonların ortaya çıkma sebebi nedir?
Kireçlenme bulunduktan sonra doktorunuz olası komplikasyonları kontrol etmek için düzenli takip randevuları isteyecektir. Küçük arter kireçlenmeleri tehlikeli sayılmaz.
Kalp kapakçıkları da kireçlenme geliştirebilir. Bu durumda, kalsiyum birikmesi kapakçık fonksiyonunu etkileyecek kadar şiddetli ise kapakçığı açmak veya değiştirmek için ameliyat gerekebilir.
Böbrek taşı tedavileri, böbreklerde kalsiyum birikimini azaltmaya yardımcı olur. Doktorunuz gelecekteki kalsiyum böbrek taşlarının önlenmesine yardımcı olmak için tiazid adı verilen bir diüretik ilaç önerebilir. Bu diüretik, böbreklerdeki birikmiş kalsiyumun idrarla atılmasını sağlar.
Eklemlerde ki ve tendonlarda ki kalsiyum birikintileri her zaman ağrılı semptomlara neden olmaz, ancak hareket açıklığını etkileyebilir ve rahatsızlığa neden olabilirler. Tedavi, anti-enflamatuar ilaç kullanımını ve buz kompresi uygulanmalarını içerebilir. Ağrı geçmezse doktorunuz ameliyat önerebilir.
Kireçlenmeyi Önleme
65 yaşın üzerindeyseniz, diğer testlerle birlikte kalsiyum seviyenizi değerlendirmek üzere düzenli kan testi yaptırmalısınız.
65 yaşın altındaysanız, bir kalp kusuru veya böbreklerle ilgili sorunlar ile doğmuşsanız, kireçlenme sizin için diğer yaşıtlarınızdan daha yaygın bir sorun olabilir. Bu koşullardan herhangi birinin farkındaysanız, kireçlenme testi yaptırmalısınız.
Bazı ilaçlar vücudunuzun kalsiyum seviyesini etkileyebilir. Kolesterol, kan basıncı ilaçları ve hormon replasman tedavisi, vücudunuzda kalsiyumun kullanımını etkileyen yaygın ilaçlardır. Bu ilaçlardan herhangi birini alıyorsanız veya bu tedavilerin kalsiyum seviyeleriniz üzerindeki etkilerini anlamak istiyorsanız, doktorunuza danışın.
Sık sık kalsiyum karbonat takviyesi alıyorsanız (Tums gibi, mide ilaçları), vücudunuzda ki kalsiyum yüksek seviyelere çıkar. Böbrek veya paratiroid (tiroidin arkasındaki dört küçük bez) ile ilgili problemler de kanınızdaki kalsiyum seviyelerinin çok yükselmesine neden olabilir.
Günlük ihtiyacınız olan kalsiyum miktarı yaşınıza bağlıdır. Doktorunuzdan yaşınıza, cinsiyetinize ve diğer sağlık sorunlarına göre sizin için hangi kalsiyum dozunun doğru olduğunu öğrenin.
Sigara içmek kalpte ve majör arterlerde artmış kireçlenme ile ilişkilidir. Sigara içmenin kalp hastalıkları için önemli bir risk faktörü olduğu bilindiğinden, bu kireçlenme de rol oynayabilir. Genel olarak, sigarayı bırakmak, özellikle kalbiniz, kan damarları ve beyniniz için hem kısa hem de uzun vadeli faydalar sağlar.
Çeşitli biyolojik işlemlerin bir sonucu olarak, henüz kireçlenmeyi önlemenin kanıtlanmış bir yolu yoktur. Sigarayı bırakmak, düzenli egzersiz ve beslenme değişiklikleri yapmak, biriken bölgeye bağlı olarak kireçlenme oluşumunu azaltabilir. Böbrek taşları bazı beslenme değişiklikleri ile daha az sıklıkta oluşabilir. Sağlıklı bir beslenme düzenini hayatınıza dahil etmenin yolları hakkında doktorunuza danışın.
Kireçlenmeye Genel Bakış
Kireçlenme kendi başına semptomlara neden olmaz. Sıklıkla diğer nedenlerle çekilen röntgenlerde algılanırlar. Altta yatan başka bir sağlık probleminiz varsa doktorunuzla konuşun. Örneğin, kalp hastalığınız, böbrek hastalığınız varsa veya sigara içiyorsanız kireçlenmeye duyarlı olabilirsiniz.
Sertleşmiş kalsiyum birikintileri beyindeki ve kalpte ki hayati süreçleri etkileyebilir. Kan damarlarınızdaki kireçlenme koroner kalp hastalığına neden olabilir.
Kireçlenme riskine yol açabilecek sağlık sorunlarını yönetmenin en iyi yolları hakkında doktorunuza danışın.
Dip Not:
Kireçlenme vücut dokusunda kalsiyum birikimidir. Yapı, yumuşak dokularda, arterlerde ve diğer alanlarda sertleşmiş tortular oluşturabilir. Bazı kireçlenmeler acı verici semptomlara neden olmaz, bazıları ise ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi, yatakların yeri, ciddiyeti ve altında yatan nedene bağlıdır.
Türkiye’de Kireçlenme (Osteoartrit) İstatistikleri
Genel Durum
- Yaygınlık: Türkiye’de osteoartrit, özellikle 50 yaş üzeri kişilerde en sık görülen eklem hastalıklarından biridir. Hastalığın prevalansı, yaşla birlikte artış gösterir.
- Cinsiyet Dağılımı: Osteoartrit, kadınlarda erkeklere göre daha yaygın olarak görülür. Kadınların hormonal değişiklikler ve menopoz sonrası dönemde osteoartrite yakalanma riski daha yüksektir.
- Etkilenen Bölgeler: Osteoartrit en sık olarak diz, kalça, el ve omurga eklemlerini etkiler. Bu eklemlerde ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığı yaygındır.
Sonuç ve Öneriler
Osteoartrit, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalığın etkileri hafifletilebilir. Düzenli sağlık kontrolleri, sağlıklı beslenme ve uygun egzersiz programları ile osteoartrit yönetilebilir.
Bu bilgiler, Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği ve Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı sağlık istatistiklerinden derlenmiştir. Daha fazla bilgi için Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği ve Sağlık Bakanlığı web sitelerini ziyaret edebilirsiniz
