Çocuklarda ishal ve kusma, özellikle küçük yaş gruplarında sıkça karşılaşılan sağlık sorunlarıdır ve bu belirtilerin en yaygın nedenlerinden biri rota virüsüdür. Rota virüsü, bebekler ve küçük çocuklar arasında ciddi ishale yol açabilen oldukça bulaşıcı bir virüstür.
Bu virüs, dünya genelinde çocukluk çağındaki ishal vakalarının başlıca sebeplerinden biri olup, özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir. Rota virüsü enfeksiyonu, genellikle kış ve erken ilkbahar aylarında daha yaygındır ve enfekte olan çocuklarda şiddetli sıvı kaybına yol açarak hastaneye yatış gerektirebilir. Erken teşhis ve tedavi, komplikasyonların önlenmesi açısından hayati öneme sahiptir.
İçindekiler
Genellikle kış mevsiminde gelişen ve AKUT ishal sorumlusu olan rota virüsü enfeksiyonu çocuklarda oldukça sık görülüyor. Dünyada 5-6 yaş altındaki tüm çocuklar en az bir kez rota virüs enfeksiyonu geçiriyor. Yapılan çalışmalara göre; ülkemizde 5 yaş altı çocuklarda görülen ishallerin yüzde 30-50’sinden rota virüsü sorumlu oluyor. Yine rota virüsünün neden olduğu enfeksiyona yakalanan her 65 çocuktan birinin hastaneye yattığı ve her 293 çocuktan birinin yaşamını yitirdiği belirtiliyor.
Ülkemizde ishalli hastalıklarla mücadele programı ve ağızdan sıvı tedavisinin yaygınlaşmasıyla son yıllarda ishale bağlı ölümler ileri derecede azalmasına rağmen, rota virüsü nedeniyle yılda yaklaşık 30 bin çocuğun hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
Acıbadem Bakırköy Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr.Özlem Altay Yücel rota virüsü enfeksiyonunda en önemli tedavinin kaybedilen sıvının yerine konması olduğuna dikkat çekerek, “ Aksi halde vücutta ciddi sıvı kaybı, tuz şeker oranında dengesizlik ve mineral kaybı gelişebiliyor. Bunun sonucunda da komaya, hatta çocuğun hayatını kaybetmesine bile neden olabilen tablolar gelişebiliyor” diyor.
Çocuklarda İshal ve Kusma
Rota virüsü enfeksiyonunun en sık görülen bulaşma şeklini, hasta kişiyle direkt veya indirekt temas oluşturuyor. Virüs hasta çocuğun kullandığı tuvaletlerden, oyuncaklardan veya dokunduğu yerlerden geçebiliyor.
Bunun yanı sıra virüs solunum yoluyla da bulaşabiliyor. Bu nedenle rota virüsü kreşe giden çocuklarda önemli birenfeksiyon nedeni.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, belirtilerin virüsün vücuda bulaşmasından 12 saat ile 4 gün arasında değişen zaman diliminde başladığını belirterek şunları söylüyor:“Enfeksiyon genellikle tekrarlayan kusma ve ateşle birlikte çok kötü kokulu kansız ishal ile karın ağrısına neden oluyor. Halsizlik de rota virüsünde sıkça görülen bir belirti. Şikayetler genellikle 3-8 gün sürüyor. Rota virüsü ciddi tablolara yol açabildiği için ebeveynlerin bu belirtiler geliştiğinde zaman kaybetmeden hekime başvurmaları gerekiyor.”
4-24 Ay Arasında Ağır Tablolar Oluşturabiliyor
Rota virüsü 5 yaşın altındaki çocuklarda görülen ishalin en sık nedenini oluşturuyor. 4-24. aylar arasında gelişen enfeksiyonun oldukça ağır tablolar oluşturabileceği uyarısında bulunan Dr.Özlem Altay Yücel sözlerine şöyle devam ediyor:“Bunun nedeni ise bu yaş gurubundaki çocukların hem bağışıklık sistemlerinin daha zayıf olması, hem de ishal ve kusma ile oluşan sıvı kaybını daha zor tolere edebilmeleri. Bu dönem çocuklarda vücutta kaybolan sıvı alımı yerine konmazsa ölüme kadar giden sonuçlar ortaya çıkabiliyor”
Tek Korunma Yolu, Aşılama
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, rota virüsü enfeksiyonunun spesifik bir tedavisinin olmadığını belirterek şu bilgileri veriyor: “ Bu hastalıkta antibiyotik tedavisi etkisiz oluyor ve genellikle hastanede 2-5 gün arasında yatış gerektiriyor. Çoğunlukla ağızdan veya damar yolundan sıvı veriliyor.Bu tedavi sıvı kaybını önlemek ve düzeltmek amacıyla uygulanıyor
Anne sütüyle beslenen çocuklarda hastalığın daha hafif geçtiği bildirilmiş. Dolayısıyla emzirme dönemindeki bebeklerin anne sütüyle beslenmelerine devam etmeleri çok önemli.Rota virüsünden korunmanın tek yolu ise aşılama. Aşılar rota virüsü enfeksiyonundan çocukları tam olarak koruyor. İlk doz aşılamaya 2. veya 3. ayda başlanması gerekiyor. Aşılama 32. haftadan önce 2 veya 3 doz olarak tamamlanıyor.”
Bol Sıvı Verin, Diyet Uygulayın
Dr. Özlem Altay Yücel, rota virüsü enfeksiyonunda ebeveynlerin dikkat etmeleri gereken noktaları şöyle sıralıyor:
Tedavide en önemli nokta, kaybedilen sıvının yerine konması. Bu nedenle çocuğunuzun bol bol sıvı almasına özen gösterin.
Evinizde tüm yüzeyleri sık sık sabun ve suyla temizleyin.
Çocuğunuzun elini sık sık, en az 20 saniye yıkayın.
İshali azaltan bir diyet uygulayın. Örneğin, patates-havuç-pirinçli gıdalar, yoğurt ve muz yedirin. İshali arttıran, yağlı-şekerli gıdalar, süt ve yumurtayı azaltın. Bebeğiniz devam sütü alıyorsa, ishal maması denilen özel devam sütü kullanabilirsiniz.
