Kanser Hücrelerinin Ölümsüzlük İksiri Telomeraz Enzimi Nedir?

Telomeraz… Kanser hücrelerinin normal hücrelerden en önemli farklarından biri de sınırsız çoğalma kapasitesine sahip olmasıdır. Bu durumu telomeraz adı verilen enzimler sayesinde telomerlerini uzatarak gerçekleştirirler. Peki bu enzimi kanser hücresi için neden bu kadar önemli?

Vücudumuzdaki çoğu hücrenin (kök hücreler dışında) belirli bir çoğalma kapasitesi vardır. Hücre çoğalırken yavru döllere genetik bilgisini eşit biçimde aktarır. Bunu yaparken genlerini iki katına çıkarmak zorundadır. Bunu gerçekleştirirken her bölünme esnasında kromozomların uç kısmında kayıplar meydana gelir. Gen kaybını önlemek için hücreler kromozomlarının uç kısımlarına telomer adı verilen koruyucu diziler yerleştirirler. Böylece gen kaybı bir süreliğine de olsa önlenmiş olur. Aşağıdaki şekilde telomerlerin hücrenin DNA’sında korumayı nasıl sağladığı gösterilmiştir.

Şekil Açıklaması;

Hücrelerimizdeki kromozomların uç kısmında telomer adı verilen yapılar bulunur. Telomerlerin uzamasını “telomeraz” adı verilen enzim sağlar. Bu enzim Kromozomların uç kısımlarına tekrarlı diziler ekleyerek genlerin kaybını korur.

Elizabeth H. Blackburn, Carol W.Greider ve Jack W. Szostak adlı bilim insanları kromozomların telomer ve telomerazlar tarafından nasıl korunduklarını keşfetmeleri sebebiyle 2009 yılı Nobel Tıp ve Fizyoloji Ödülü’ne layık görülmüşlerdir.

Bu aktivite sağlıklı hücrelerde yoktur. Bu sebeple normal hücreler belirli bir çoğalma kapasitesine sahiptirler. Telomerleri kritik derece kısalan hücreler, programlı hücre ölümü (apopitoz) ile ortadan kaldırılırlar. Ancak kanser hücreleri bu aşamadan kaçmayı başararak telomeraz genlerinin aktivitesini yükseltirler ve telomerlerini sürekli uzatırlar. Yapılan çalışmalarda insan kanserlerinin yüzde 90’ında telomeraz aktivitesinin çok yüksek bulunmuştur.

Telomeraz Enzimi;

• Kanser hücrelerinde aktivitesinin yüksek olması sebebiyle sağlıklı hücrelere zarar vermeden etkili bir tedavi olanağı sağlayabilir.
• Bu enzim kanser hücrelerinin ölümsüzlüğünün temel anahtarıdır. Telomerazı hedef alan ilaçlar bu sebeple umut vaat etmektedir.

Bu yazılarımız ilginizi çekebilir:

• Telomer ve Kanser İlişkisi – Telomer Nedir? Telomer Kısalmasını Neler Tetikler?
• Kanser Nedenleri Nelerdir? Kansere Neden Olan Beklenmedik 11 Etken
• Neden Kanser Oluyoruz? Ellerimizle Kendimizi Nasıl Hasta Ediyoruz?
• DNA nedir? DNA Hasarı Kanserleşmeyi Nasıl Etkiler?
• Hem Kanserin Nedeni Hem Tedaviye Giden Yol: Kanser Kök Hücreleri
• Kanser Tedavisi ve Araştırmalarında Yeni Bir Ufuk: Metagenomik! Bakteri ve Virüs Gibi Mikroorganizmalar Kansere Nasıl Yol Açar?

Prof. Dr. Mustafa Özdoğan kimdir?

Ne iş yapacağına veya kim olmak istediğine karar vermek birçokları için bir ömre sığmayan bir hasrettir. Talihsiz olayların güdülediği imkansız olduğu söylenen hedeflere ulaşma sevdası, ne yapmam ve kim olmam gerektiğini erken denilebilecek yaşlarda bana gösterdi.

Meslek hayatımda birçok defa masanın her iki tarafında da oturmanın bana farklı bir bakış açısı kazandırdığını biliyorum. Bu deneyimlerin en zorlusu, çok sevdiğim, bana onkologluğu öğreten değerli Hocam Prof. Dr. Mustafa Samur’un lösemi tedavi süreci idi.

Gerçeği arama, doğruyu ve güzeli paylaşma sevdası, bilime gönül vermiş herkesin ortak özelliğidir. Bilinen varlığı neredeyse tarih kadar eski bu hastalığı doğru bir şekilde anlama ve anlatma çabamız bu web sitesinin çıkış noktası olmuştur. Dilerim buradaki emekler sağlıklı yaşamın desteklenmesi, kanserin anlaşılması, korkulur bir hastalık olmaktan çıkması, ve kanser araştırmalarının gelişmesi için bir umut ışığı olur.

Mart 2006’da Doçent, Haziran 2011’de Profesörlüğe atandım ve 2011 yılından beri, Antalya Memorial – Medstar Kanser Merkezi Başkanlığı’nı ve bu hastanelerdeki Tıbbi Onkoloji Kliniklerinin sorumluluğunu yürütmekteyim. Web Sitesi ve iletişim için: drozdogan.com