Son zamanlarda MCT yağları diye adından sıkça bahsedilen yağlar, İngilizce “Medium Chain Triglyceride (Orta Zincirli Trigliserid)”ın kısaltılmasıdır. Neden sağlık için önem teşkil ettiğini anlamamız için bu yağların nasıl metabolize edildiğini ve sindirimlerinin diğer yağlardan nasıl farklı olduklarını anlamamız gerekir.
MCT Yağlarında (Orta Zincirli Trigliseritler) Sindirim
MCT (Orta Zincirli Trigliseritler) yağlarının diğer yağlardan daha farklı sindirildiğinin keşfi ile bu yağlar sağlık alanında hızla gözde konumuna yükselmiştir. Yağların çoğu ince bağırsakta sindirilirler, bu sindirim pankreatik lipaz enzimi tarafından gerçekleştirilir. Karaciğerin salgısı olan safra tuzları sindirime yardımcı olur. Sindirilen besinler ince bağırsak duvarlarında emilir ve kana verilir ve kan yoluyla da hücrelere taşınır. Hemen hemen bütün yağların sindirimi ince bağırsakta başlar ancak MCT’lerde bu işleyiş tamamıyla farklıdır.
MCT yağları tüketildiklerinde çok çabuk sindirilmeye başlarlar ve hemen ayrılmaya başlarlar. Mideden ince bağırsağa geldiklerinde çoktan ayrıştırılmış ve yağ asitlerine ayrılmış durumdadırlar. Dolayısıyla pankreas enzimlerine ya da öd (safra) tuzlarına ihtiyaç duymazlar ve bu bile başlı başına sindirim sisteminin işini kolaylaştırmaktadır.
İnce bağırsağa ulaştıklarında zaten yağ asidi formunda oldukları için hemen kapı toplar damarı tarafından emilir ve anında karaciğere giderler. Karaciğerde de enerji olarak metabolize edilirler. MCT’ Yağlarının sindirilmesindeki bu farklılık pek çok hastalığın tedavisine ışık tuttuğu için son derece mühimdir.
MCT Yağlarının Sporcular tarafından kullanımı
MCT Yağları enerji artışına sebep olup metabolizmayı hızlandırıp desteklemelerinin nedeni de kendilerine has olan sindirim farklılığından kaynaklanmaktadır. Aynı sebeple MCT Yağları pek çok performans içecekleri, enerji barları olarak atletler ya da sporcular tarafından da kullanılmaktadır.
MCT’lerin metabolizmayı hızlandırması sonucu, yağ birikimini ve depolanmasını azalttıkları gerçeği araştırmacıların ilgisini çekmiş ve 1980li yıllarda MCT – obezite ilişkisi üzerine pek çok araştırma yapılmıştır.
O tarihten beri çeşitli araştırmalar sonucu günümüzde de Kanada, Quebec McGill Universitesi ve daha başka üniversitelerce de obezite tedavisinde MCT yağlarının kullanımı önerilmektedir. Hindistancevizi Yağı da büyük ölçüde MCT Yağlarından oluştuğu için aynı antimikrobiyel güce sahiptir.
MCT Yağları güçlü antimikrobiyel güce sahiptir
1960’larda Michigan State Üniversitesi Farmakoloji Profesörü Jon J. Kabara, besinleri mantar ve bakteri kontaminasyonundan korumanın yollarını araştırırken MCT Yağları güçlü antimikrobiyel özellikleri olabileceğini keşfetmiştir. Bu bilgi ışığında da yapılan diğer araştırmalar neticesinde MCT Yağları hastalığa sebep olan mantar, bakteri, virüs ve parazitleri öldürmekte etkili oldukları ispatlanmıştır.
MCT Yağları mikrop kırıcı özellikleri ilgili sayısız çalışma ve kitap yayınlanmıştır ve Hindistancevizi Yağı da büyük ölçüde MCT Yağlarından oluştuğu için aynı antimikrobiyel güce sahip olduğu da çeşitli klinik çalışmalar ve laboratuvar testleriyle de kanıtlanmıştır.
MCT hakkındaki bu yazılarımız ilginizi çekebilir:
- Ketozis için MCT Yağı (Orta Zincirli Yağ Asitleri) Kullanmanın 5 Faydası
- MCT Yağ (Orta Zincirli Trigliserit) Nedir ve Sağlığımız İçin Neden Önemli ?
- Hindistan Cevizi Yağı Sağlıklı mı? Amerikan Kalp Derneği (AHA) Öyle Düşünmüyor!
Keton kaynağı MCT Yağlar (Orta Zincirli Trigliseritler)
Karaciğerlerin MCT Yağlarının bir kısmını anında yakıp enerjiye çevirebildikleri gibi enerjiye dönüşmemiş diğer kısmını da ketonlara dönüştürdüğü 1970’li yıllarda keşfedilmiştir. Ketonlar özellikle beynimizce kullanılan çok etkili ve güçlü bir enerji türüdür ve karaciğerlerimiz haricindeki diğer bütün dokuları tarafından da kullanılırlar.
Ketonlar sadece beyin için kaliteli bir enerji kaynağı olmakla kalmayıp aynı zamanda beyin hücre onarımı ve büyümesinde etkisi olan özel proteinlerin hareketini de desteklerler ve böylece beynin üzerinde iyileştirici 1970’lerden günümüze değin epilepsi – sara- tedavisinde ketojen diyetlerinde MCT Yağları kullanılmıştır. Günümüz tıbbında ilaca dirençli sara hastalarına da MCT Yağları içeren, modifiye edilmiş ketojen diyetleri de standart olarak kullanılmaktadır.
Bu yazılarımız ilginizi çekebilir:
- Kolesterol Gerçeği ve Ketonlar! Nedirler? Önemi ve Faydaları Nelerdir?
- Ketojenik Diyet Nedir ve Nasıl Yapılır? Sağlığa Faydaları ve Zararları
- Ketojenik Diyet Nedir? Ketojenik Diyet Faydaları ve Zararları
Ketonların Yararları
Aşağıda ketonlarla ve düşük karbonhidratlı ketojenik diyetlerle ilgili görülen belgelenmiş bazı faydalar var :
- Vücutta karaciğer dışında tüm organlar tarafından kullanılabilen yüksek potansiyelli bir alternatif enerji kaynağı sağlar
- Serebral oksijen yetmezliğine karşı korur ve hayatta kalma ihtimalini artırır
- Yıkıcı serbest radikallerin oluşumunu azaltır
- Beyinde ve tüm vücuttaki enflamasyonu (iltihabı) yatıştırır
- Beyin hücrelerini kimyasal toksinlerden korur
- Tedavisi zor, ilaca cevap vermeyenler de dahil olmak üzere epileptik (epilepsi = sara) nöbetlere karşı korur
- İnfantil (bebek ve çocuklarda görülen) spazmlara karşı korur
- Narkolepsiye (uyku hastalığı) karşı korur
- Otizm belirtilerini hafifletir
- Migren ağrılarını önler
- Antidepresan etki gösterir
- Beyni fiziksel travmanın yolaçtığı hasardan korur
- Alzheimer, Parkinson, Huntington ve ALS dahil nörodejeneratif hastalıklara karşı korur
- Hipoglisemi belirtilerinden korur
- Yeni nöronların sentezlenebileceği tabakayı yapar
- Diyabete karşı korur. Karaciğerin glükoz ürettiği glükoz miktarını azaltır ve insülin üretimini artırır; böylece kan şeker düzeyinin kontrolünü ve karbonhidrat toleransını artırır
- İnsülinin geçici metabolik etkilerini taklit ederek insülin direncinin etkilerini hafifletir
- Kanserden, özellikle beyin kanserinden korur
- Bir yandan daha az oksijen kullanırken verimini ve gücünü artırarak kalbin faaliyetlerini destekler. Ketonlar kalbin hidrolik verimini glükoza kıyasla yüzde yirmibeş artırır
- İnme sonucu oluşan beyin hasarına karşı korur
- Strese karşı hücresel direnci artırır ve ameliyat sonrası iyileşme sürecini geliştirir
- Polikistik over sendromundan korur
- Döllenme için önemli olan sperm canlılığı ve hareketliliğini artırır
- Kilo kontrolü ve obezite tedavisi için yardımcıdır
- İltihabı yatıştırma ve oksijen kullanımını artırma kabiliyeti sayesinde neredeyse tüm hastalıkların zararlı etkilerini azaltmakta yardımcı olabilir
- Genel sağlığı iyileştirir ve ömrü uzatır
MCT Yağının kullanıldığı hastalıklar
Sara hastalığının yanı sıra pek çok başka nörolojik bozuklukların tedavisinde de ketonlar gayet başarılı olarak kullanılmaktadır.
Bu hastalıklar:
- Alzheimer
- Epilepsi (Sara)
- Parkinson
- Demans (Bunama)
- Huntington
- ALS (Amiyotrofik Lateral Skleroz)
- Felç
- Narkolepsi ( uyku hastalığı)
- Beyin Travması
- Beyin Kanseri
Hindistancevizi Yağı tüketimi kandaki keton seviyesini tüm bu hastalıkları tedavi edebilecek kadar yüksek terapatik seviyelere çıkarır. Günümüzde Hindistancevizi Yağı ile tedavi edilen pek çok Alzheimer hastası ya da benzer demans (bunama) hastalarının pek çoğu bu hastalıklar için kullanılan ilaçlardan çok daha iyi sonuçlar almaktadır.
Yapılan araştırmalara göre MCT Yağları Alzheimer hastalığının etkilerini başarıyla hafifletmektedir ve Food and Drug Administration (FDA) 2009 yılında Alzheimer tedavisi için kullanılmak amaçlı MCT Yağları içerikli bir ek besini onaylamıştır. MCT’ler insülin salgılamasını ve hassasiyetini kontrol edebildikleri için diyabetin asıl altında yatan sebepleri de tersine çevirebilmektedir.
Bu yazımız ilginizi çekebilir: Alzheimer Hastalığı Hindistan Cevizi Yağı ile Tedavi Edilebilir mi?
Referanslar
Kiyasu, J.Y., et al. The portal transport of absorbed fatty acids. J Biol Chem 1952;199:415-419.
Baba, N., et al. Enhanced thermogenesis and diminished deposition of fat in response to overfeeding with diets containing medium chain triglycerides. Am J Clin Nutr 1982;35:678-682.
St-Onge, M.P. and Jones, P.J. Physiological effects of medium-chain triglycerides: potential agents in the prevention of obesity. J Nutr 2002;132:329-332.
Kabara, J.J., et al. Fatty acids and derivatives as antimicrobial agents. Antimicrobial Agents and Chemotherapy 1972;2:23-28.
Ogbolu, D.O., et al. In vitro antimicrobial properties of coconut oil on Candida species in Ibadan, Nigeria. J Med Food 2007;10:384-387.
Neal, E.G., et al. A randomized trial of classical and medium-chain triglyceride ketogenic diets in the treatment of childhood epilepsy. Epilepsia 2009;50:1109-1117.
Eckel, R.H., et al. Dietary substitution of medium-chain triglycerides improves insulin-mediated glucose metabolism in NIDDM subjects. Diabetes 1992;41:641-647.