Guna, Yaşamın Nitelikleri
Guna, Sanskritçe’de, nitelik veya özellik anlamında kullanılmaktadır. Guna kelimesi, tutmak, yakalamak veya zaptetmek anlamına gelen “Grah” kelimesinden türemiştir. Diğer bir anlamı da iplik veya lif’tir. Iplik burada, dünya’ya bağlı olan zihnimiz ile sonsuzluğa bağlı olan ruh’u birbirine bağlayan bir sembol olarak düşünülmüştür. Bu nitelikler, gerek ruhsal gelişimimizde gerekse dünyevi yaşamımızda hem kişisel hemde gezegensel tekâmül hızını arttıran birer araçtırlar.
Gunalar, hayatın tüm oluşumlarında tezahür etmektedir. Yediğimiz gıdalar dengeleyici (sattvik), uyarıcı (rajasik), çürüyen (tamasik) özelliğe sahiptir. Ve bu nitelikler beden ve zihnimizi de bu yönde etkilerler.
Ruhsal yolda ilerleyen bir kişinin gunalar ile ilgili kapsamlı bilgiye sahip olup bu bilimi tüm incelik ve ayrıntılarıyla günlük hayatına geçirmesi, ona ruhsal yolculuğunda çok büyük katkı sağlar.
Yoga Geleneğinde 3 Guna (nitelik) Üzerinde Durulur
Bunlar:
- Sattva: ne sıcak ne soğuk, hafif, ince, hareketli, keskin, yumuşak, pürüzsüz, berrak
- Rajas: sıcak, hafif ıslak, kaba, hareketli, keskin, sert, bulanık
- Tamas: soğuk, ıslak, ağır, kaba, katı, statik, sert, koyu ve bulanık
Sattva, dengedir, uyumdur, huzur ve benzeri niteliklerdir. Rajasaktivite ve harekettir, dinamizmdir. Tamasise ağırlık, hareketsizlik ve uyuşukluktur. Bu üç guna içinden, Sattva en tercih edilenidir. Ancak bazı durumlarda diğer niteliklere ihtiyaç vardır ve faydası görülür. Örneğin; fizyolojisinde (beden-zihin) yoğun tamas birikmiş bir kişi önce bir miktar rajas ile hareketlenir, daha sonra sattva guna’ya yönlendirilir. Sattva guna bu tip durumlarda, tek başına tamas’ı hafifletmeye yeterli olmayacaktır.
Gunalar sadece fiziksel düzeyde değil, aynı zamanda zihinde de ifade bulurlar. Her bir guna bir zihin durumunu belirtir.
Sattva: dengeli, dingin, uyumlu, kalbiyle bağlantıda, huzurlu, yapıcı, açık ve yaratıcı zihin.
Rajas: hareketli, dengesiz, dışa dönük, yıkıcı, değişken, hızlı, düzensiz, inatçı, kavgacı, eleştirel, huzursuz zihin.
Tamas: yavaş, depresif, olumsuz, isteksiz, karamsar, dalgın, yeniliğe kapalı, ilgisiz, ölü zihin.
Toplumumuz büyük ölçüde tamasik-rajasik bir durum sergilemektedir. Birçok insanın günlük yaşamı hareket, aktivite, dinamizm, değişim, tüketim, düşük ruhsal bilinç odaklıdır. Ancak bu çok önemli bir sorun teşkil etmez, lakin hayat bir yolculuktur ve bu yolculuk’ta inişler mevcuttur çıkışlar da. Bazen uygulanan Yoga sistemi bile rajasik niteliğe sahip olabiliyor. Bilhassa Yoga’nın batı’da uygulanış biçimi bu yöndedir ve amacına da başarıyla hizmet etmektedir.
Rajasik tarz Yoga ve diğer çalışmaların hitap ettiği 2 tip insan vardır:
Ağırlaşmış ve belli fikir ve alışkanlıklara bağımlılık kazanmış kişinin hareketlenmesi ve alışkanlıklarını, kalıplarını kırmasına yardımı olur.
Yavaşlamayı bilmeyen, devamlı aktif yaşamaya alışmış kililere de hizmet eder. Zira bu grup, aralarda yavaşlayarak, dengelenmezse, beden ve zihni zamanla dengeden çıkar ve hastalıklar oluşmaya başlar. Rajasik yaşamı dengelemenin en etkin yolu meditasyon ve içe dönüş yöntemleridir.
Yoga ve Ayurveda geleneğinde, herşey üç guna (nitelik)’nın bileşiminden meydana gelmektedir.
Guna’lar 7 ayrı tarzda ifade bulur.
- Sattva
- Rajas
- Tamas
- Sattva/Rajas
- Rajas/Tamas
- Tamas/Rajas
- Rajas/Sattva
Satvik,Rajasik ve Tamasik Besinler
Satvik Gıdalar
• Hafif, yatıştırıcı, sindirimi kolay yiyecekler
• Filizlendirilmiş tam tahıllar
• Taze meyve
• Kara ve deniz sebzeleri
• Saf meyve suları
• Kuruyemiş ve tohumlar
• Süt ve peynir
• Bakliyat
• Kuru meyveler
• Bal
• Bitki çayları
• Mideyi ağırlaştırmayan besinler
Rajasik Gıdalar
• Acı
• Kekremsi
• Ekşi
• Kuru, susatıcı
• Tuzlu
• Kahve
• Et
• Balık
• Yumurta
• Çikolata
• Birçok öğütülmüş besin
• Aceleyle yemek
Tamasik Gıdalar
• Et
• Kümes hayvanları
• Balık
• Yumurta
• Soğan
• Sarmısak
• Mayalı besinler
• Çok olgunlaşmış yiyecekler
• Artık, kalmış yiyecekler
• Alkol
• Sigara ve diğer uyarıcılar
• İşlenmiş, taze olmayan ve sindirimi zor yiyecekler.
Bu yazılarımız ilginizi çekebilir:
