Zona Hastalığı (Herpes Zoster) Nedir? Zona Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi
Zona Hastalığı (Herpes Zoster) Nedir?
Suçiçeği geçirilince, suçiçeği virüsü omurilikten çıkan sinir kümelerine yerleşerek uyku halinde kalmaktadır. Aradan yıllar geçtikten sonra vücut direncinin düşmesine bağlı olarak suçiçeği virüsü canlanır. Suçiçeği döküntülerinin oluşmasıyla, zona ortaya çıkar.
Halk arasında gece yanığı, kuşak hastalığı gibi isimlerle de bilinir. Aşırı stres, yorgunluk, beslenme yetersizliği, vitamin eksiklikleri, mineral eksiklikleri, AIDS, kanser kemoterapi ilaçları, ışın tedavisi, büyük ameliyatlar ve sonrası vücut direncinin düşmesiyle, uyuyan virüsler canlanır. Yaşlılarda daha sık görülür.
Zona Hastalığı Belirtileri
Zona hastalığında döküntü öncesi, tutulan bölgede batar tarzda çok şiddetli ağrılar, yanmalar olur. Birkaç gün içinde içi su dolu kesecikler belirir. Deri kızarıktır. Ateş, halsizlik, iştahsızlık, yorgunluk, baş ağrısı, kaşıntı eşlik eder.
Sırt, bel bölgesinde en sık görülmekle birlikte göğüs, yüz, kalça bölgesinde oluşabilir. Vücudun tek tarafında, sinir yolu boyunca ortaya çıkar. Derinin normale dönmesi 4 haftayı bulabilir. Sırtta görüldüğünde, vücudun orta hattını geçmeyen sinir yolu boyunca kızarık zeminde döküntüler ortaya çıkar.
Göz tutuluşunda, göz kapağında içi su dolu kesecikler belirir. Görme kaybı ve göz tansiyonuna neden olabilir. Trigeminal sinir tutuluşunda, ağız içi ve dilde lezyonlar oluşur. Kulak tutuluşunda, dış kulak yolunda döküntüler, dilin ön 2/3’lük kısmında tat kaybı, kulak ağrısı, baş dönmesi, çınlama ve yüz felci eşlik eder.
Zonadan sonra 1 yıla kadar devam eden sinir ağrıları-nevraljiler ortaya çıkabilir. İçi su dolu keseciklerde bakterilerle iltihap gelişebilir. Beyin iltihabı, menenjit, görme kaybı, yüz felci, sağırlık, Guillain-Barre sendromu, sinir felçlerine neden olabilir.
Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda lezyonlar yaygın olarak görülür. Hastanın lezyonları ve ağrıları tanı koydurucudur. Gerekli hallerde lezyon tabanından alınan kazıntı veya içi sıvı dolu kesecikten alınan örneklerin incelenmesi yapılır
- 3 Günlük Su Orucu Bağışıklığı Yenileyip Daha Güçlü Oluşturuyor
- Probiyotikler: Bağırsaktaki Bağışıklık Sistemi Savaşçıları İyi Bakteriler
Zona Hastalığı İçin Tıbbi Tedavi Yöntemleri
Uygulanacak tedaviler, uyuyan suçiçeği virüslerini yok etmez. Sadece aktif haldeki virüslere etki eder. Asiklovir, valasiklovir, famsiklovir etken maddelerini içeren kremler kullanılır.
Ağızdan kullanılacak asiklovir veya famsiklovir, zona hastalığında etkilidir. Bakteriyel iltihap gelişmişse, tedaviye antibiyotikli kremler eklenir. Ağrı kesicilere iyi yanıt vermeyen ağrılar için pregabalin veya gabapentin içeren ilaçlar ağız yoluyla kullanılır.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendiren Bitki, Takviye ve Yağlar
- Beta Glukan: Bağışıklık Sistemi Güçlendirici ve Kanser Koruyucu
Zona Hastalığı İçin Beslenme Değişiklikleri
B12 vitamininin yetersiz alınması zonaya yatkınlığı artırır. Özellikle vejetaryenlerin B12 vitamini eksikliğine yatkınlığı olması nedeni ile zona olma riskleri daha fazladır.
Bu nedenle B12 vitamini eksikliği olanların gıda veya ilaç ile destek almaları gereklidir. Metformin ve proton pompa inhibitörü kullananlarda B12 eksikliği gelişebilir, bu açıdan takip edilmeleri yararlıdır.
B12 vitamini haricinde kalsiyum, çinko ve C vitamini düzeyleri zonaya bağlı nevralji gelişenlerde daha düşük bulunmaktadır. Bu kişilerin besinlerine dikkat etmeleri ve meyve-sebze ağırlıklı beslenmeleri, yağsız kırmızı et ve balık gibi besinleri düzenli olarak tüketmeleri gereklidir.
- Kefirin Faydaları | Bağışıklık Sistemi Güçlendirici, Bağırsak İyileştirici
- Bağırsak Florası: Bağırsak Sağlığının Önemi ve Bağışıklık Sistemi İlişkisi
Zona Hastalığında Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Düzenli olarak günlük duş alınması zona bölgesinin temiz tutulmasını sağlar ve enfeksiyon kapma riskini azaltır.
Yeterli istirahat yapılmalı ve stresten uzak durulmalıdır. Gece 23.00’ten sonra en az 7 saat uyumalı ve melatonin hormonunun gece döngüsü bozulmamalıdır. Stres, yakınmaları artırabilir. Gevşemek için müzik dinlenebilir, nefes terapileri yapılabilir.
Yürüme veya germe egzersizi gibi basit egzersizler doktorun onayı sonrasında yapılmalıdır. Tırnakların kesilmesi ve törpülenmesi, kaşıntıya bağlı cilt hasarını azaltmada yararlıdır.
Soğuk suya batırılmış veya buzlukta bekletilmiş bezin su keseciklerine uygulanması ile kaşıntı ve ağrı azaltılırken, keseciklerin kuruması sağlanır. Buz kalıbı ince bir beze sarılarak da uygulanabilir.
Ağrı ile mücadelede zihinsel meşguliyet önemli olup televizyon izlemek, arkadaşlarla konuşmak veya kitap okumak yararlıdır. Depresyonda olan kişilerde, 60 yaş üzerindeki insanlarda bağışıklık sistemi zayıflamakta ve zonaya karşı yatkın oluşmaktadır.
Depresyon yakınmaları olanların kitaptaki ilgili bölümü okumaları ve uzman doktor yardımı almaları tavsiye edilir.
- Dr. Ümit Aktaş: Depresyon Beyin Değil, Bağırsak Hastalığıdır
- Ketojenik Diyet: Depresyon, Anksiyete ve Şizofreni’yi Tedavi Eder Mi?
- Depresyon Tedavisi İçin Doğal Yollar: Doğa, Meditasyon, Hayvanlar
Zona Hastalığı İçin Önerilen Besin Takviyeleri
B Kompleks Vitaminleri
Herpes zoster virüsünün sinir sistemine verebileceği hasara karşı koruyucu amaçla günde 50-100 mg B vitamin kompleksi önerilir.
Herpes virüsünün sebep olduğu sinir uçlarında hasar nedeniyle görülen şiddetli ağrıya karşı B12 vitamini enjeksiyonu da yapılmaktadır.
- B Vitamini: B Vitamini Faydaları Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?
- B12 Vitamini Faydaları ve B12 Eksikliği, Belirtileri ve Tedavisi
E Vitamini ve C Vitamini
Günlük 1.200-1.600 IU E ütamini alınması, ayrıca haricen 30 IU/günlük E vitamini içeren yağın ciltte oluşan kabarcıklara sürülmesi ile ağrının hafıflediği ve hızlı iyileşme gözlendiği bildirilmiştir. Ciltte çabuk iyileşmeyi desteklemek için güçlü antioksidan etkili C vitamininden günde 2 kez 500 mg alınması önerilir.
C vitamininin seviyeleri viral enfeksiyonlarda düşmekte, bu da zonaya zemin hazırlayabilmektedir. Zona yakınmaları olan 67 hastada, standart tedavilere ek olarak 2 hafta süreyle intravenöz-toplardamar yoluyla C vitamini uygulanmış ve sonuç olarak ağrı skorlarıyla cilt bulgularında belirgin iyileşme elde edilmiştir.
Ayrıca C vitamini ile halsizlik, yorgunluk yakınmalarında belirgin azalma sağlanmıştır. Şiddetli yakınmaları olanlarda uygulanabilecek bir yaklaşım olabilir.
- E Vitamini (Tokoferol) Faydaları, Kaynakları ve Yan Etkileri
- E Vitamini’nin Sağlığa ve Cilde Faydaları
Resveratrol
Herpes virüsü ve influenza virüsü gibi etkenlere karşı hücre kültürlerinde antiviral etkinlik göstermektedir. Virüsün DNA’sına bağlanarak etki gösterir. Biyoyararlanımı daha iyi olan tran-resveratrol formu günde 300-600 miligram destek olarak alınabilir.
Zona Hastalığı İçin Önerilen Bitkisel Takviyeler
Kırmızı Biber
Kapsaisin içermektedir. Haricen uygulaması ağrıyı azaltmaya destek olur. %0.075 kapsaisin içeren krem, günde 3-4 kez ovularak sürülür. Bir başka kaynakta, %0.025 oranda kapsaisin içeren kremin de aktif olabileceği belirtilmiştir.
Nane
2-3 damla nane yağı ile ağrılı bölge günde 3-4 kez ovulur. Yaklaşık 6 saatlik bir rahatlama sağlar. Doğrudan yağ ile ovulunca bazı hassas ciltlerde kırmızılıklar oluşabilir. Bu durumda nane yağı tatlı badem yağı ile %80 oranda seyreltilerek uygulanır.
Kaynak Kitap: Prof. Dr. Canfeza Sezgin
