Sıcaklar… Son 100 yılın en sıcak yazını yaşıyoruz ve sıcak havalar ne zaman bitecek diye düşünüyoruz. Bilim insanları, bu normalin dışında hava durumunun küresel ısınmanın sonucu olduğu görüşünde. Küresel ısınmaya hemen çare bulmak mümkün gözükmüyor, peki hava çok sıcak iken ne yapmalı, mevcut sıcaklar ile nasıl mücadele edeceğiz?
Sıcaklar ile Mücadele Yolları
Metot 1: Serin kalmak için doğru yeme-içme
1- Bol Su İçin
- Yeterli miktarda sıvı tüketip tüketmediğinizi idrarınızın rengine bakarak anlayabilirsiniz. Eğer idrar renginiz saman sarısından koyu ise bu yeterli sıvı tüketmediğiniz, daha fazla suya ihtiyacınız olduğu anlamına gelir.
- Kola, gazoz gibi gazlı ve şekerli içeceklerden uzak durun (diyet bile olsa). Bu tür içecekler vücudunuzun su depolamasına engel olur. Ayrıca kahve gibi kafeinli içeceklerden ve alkolden de uzak durmanızı öneririz.
Bu yazımız ilginizi çekebilir: Susuzluk Acıktırır ! Su Tüketimini Arttırmanın Yolları
2- Su İçmek İçin Susamayı Beklemeyin
Her türlü aktivite veya egzersiz öncesi bol miktarda su içmiş olduğunuza emin olun ve vücudunuzu buna hazırlayın. Eğer aktivite öncesi bol su tüketmezseniz aşırı sıcaklar sonucu kramp gibi rahatsızlıklar yaşayabilirsiniz. Kendinize sık sık su içmeniz gerektiğini şu yollarla hatırlatabilirsiniz:
- Her yere yanınızda taze ve serin su taşıyabileceğiniz dayanıklı bir suluk veya termos edinebilirsiniz.
- Su şişenizi dışarı çıkmadan önce dondurabilirsiniz. İnce bir havluya sararak suyun daha geç ısınmasını sağlayabilirsiniz ve çantanızdaki diğer eşyalar da nemden zarar görmez.
- Telefonunuza su içme uygulaması indirebilirsiniz. Bu uygulamaya hatırlatmalar ekleyip günlük sıvı tüketme hedefinize ulaşabilirsiniz.
3- Serinletici Gıdalar Tercih Edin
Seçtiğiniz doğru yemek vücut ısınızı düzenlemede etkilidir. Salatalar, taze çiğ tüketilebilen gıdalar, sebze ve meyveleri tercih edin. Örneğin bir salatalığın neredeyse %100’ü sudur ve serin kalmanızı sağlar. Sıcaklar da et yemeklerini ve ağır proteinli gıdaları pek tercih etmeyin, çünkü bu tür yemekler metabolik ısıyı artırır ve su kaybına yol açar.
- Mantıksız gibi görünebilir ama acı biber yemek sizi serin tutar. Sebebi ise sizi terletmesi ve bu terin beden ısısını düşürmeye yardımcı olmasıdır.
- Öğünlerdeki porsiyonlarınızı azaltmak da beden ısınızın düşmesine yardımcı olur. Büyük porsiyonlar bedenin daha zorlayıcı çalışmasını gerektirir.
Pişmeden, ısıl işlem görmeden tüketilebilecek yemekler seçin. Gerçekten yemek pişirmek zorundaysanız da mümkünse ortamınızı serin tutun. Klima bu konuda yardımcı olacaktır. Mikrodalga fırın kullanarak yapabileceğiniz basit yemekler de seçebilirsiniz. Hazır yemekler ve konserveler de bu dönemde tercih edilebilir.
Soğuk çorbalar sıcaklar da harika gider. Hem sağlıklı hem de vücut ısınızı düzene sokacak soğuk cacık, buğdaylı yoğurt çorbası veya gazpacho (soğuk domates çorbası) hazırlamak pişen çorbalara kıyasla çok daha kolay.
Ev yapımı meyveli dondurma, soğuk meyve salatası, dondurulmuş ev yapımı meyveli yoğurt da bu havalarda iyi gelecek ara öğün olarak tercih edilebilir.
Metot 2: Kendinizi Güneşten Koruyun
1- Günün En Sıcak Saatlerinde Güneşe Çıkmayın
Yıllardır uzmanlar durmadan tekrar eder; güneş ışınlarının en dik açıda geldiği saatlerde güneşten uzak durun. Mümkünse öğlen sıcağında program yapmayın, aktivitelere katılmayın. Bu aylarda en sakıncalı saatler; sabah 10:00 ile öğleden sonra 16:00 arasıdır.
- Planlarınızı sabah erken veya akşam üzerinden sonra yapın.
- Bazı kişiler sıcağa daha dayanıksız olabiliyor ve daha serin yerlerde kalmaya özen göstermeliler. Örneğin; çocuklar, yaşlılar, fazla kilolular, beyaz tenliler ve diğer sağlık problemleri olanlar daha da dikkatli olmalılar.
2- Güneş Koruyucu Kullanın
Güneş kremleri serin tutmasa da çok önemli koruyucu görevini üstlenirler. Özellikle cildin zarar görmesini, acımasını, su kaybını, ve güneş yanıklarını en aza indirir.
- En az 15 faktörlü güneş koruyucuları tercih edin. Eğer dışarıda planınız var ve biraz zaman geçirecekseniz 30 faktör kullanmanız daha iyi olur.
- 2 saatte bir kreminizi tazeleyin. eğer yüzüyor veya çok terliyorsanız daha sık uygulayın.
- Güneşe çıkmadan önce bolca güneş koruyucunuzu bütün vücudunuza uygulayın.
3- Gölgede Kalın
Dışarıda olsanız da mümkün olduğunca gölge yerlerde zaman geçirin. Mesela ağaçların gölgesi serin kalmanız çok iyi bir seçim olabilir.
- Gölgede sıcaklık daha düşük hissedilirken bir de hafif bir esinti varsa 5 derece kadar daha düşük hissedilebilir.
4- Vücudunuzu Soğuk Suyla Islatın
Dışarısı güneşli ve sıcakken, soğuk duş almak, havuza atlamak yani ıslanmak kesinlikle iyi gelir. Bu her zaman mümkün olmaz. O zaman soğuk suyla el, yüz yıkamak, baş boyun bölgesini ıslatmak iyi gelir.
- Sprey başlıklı temiz bir şişeyi soğuk su ile doldurup yüzünüze ve vücudunuza püskürtebilirsiniz.
- Sıcaklar ile mücadele ederken çocuklar için hafta sonu aktivitelerini su tabancaları ve soğuk sularla daha serin ve eğlenceli bir hale getirebilirsiniz.
Metot 3: Serin Kalmak için Doğru Giyecek Tercihi
1- Hafif Kıyafetler Giyin
Hafif ve biraz rahat kıyafetler giymek sizi daha serin tutacaktır. Olabiliyorsa renkli giymek güneş ışınlarının yansıtılmasını sağlayarak daha etkili olacaktır. Şortlar ve kısa kollu kıyafetler iyi tercihlerdir. Hava alacak kıyafetler giymek teninize faydalı olacaktır. Sentetik kumaşlar yerine pamuklu kıyafetler tercih edilmelidir.
2-Şapka Kullanın
Geniş kenarlı şapkalar yüzünüze gölge yapacağından sıcak çarpmasını engelleyebilir. Mümkünse açık renkli şapkaları tercih edin.
3- Hava Alan Ayakkabılar Giyin
Aktiviteye göre bir ayakkabı diğerine göre daha rahat ve uygun olabilir. Topuk desteği sağlam ve rahat olan ayakkabıları sonrasında da en çok nefes alabilecek ayakkabıyı tercih edin.
Pamuklu çoraplar iyidir fakat nem emici çorap tercih etmek daha faydalı olacaktır. Çıplak ayak dışarı çıkmaktan sakının.
İşlevsellik stilden daha önemlidir. Yazın daha az aksesuar kullanmayı tercih edin. Metal aksesuarlar ısınabileceğinden teninize zarar verecektir.
Metot 4: Evinizi Serin Tutun
1- Fan Kullanın
Aşırı sıcaklar ve nemli havalarda fanların etkinliği tartışılırken bazı araştırmalara göre 36 °C sıcaklık ve 80% nem ile 42 °C sıcaklık ve yaklaşık 50% nem oranı arasında fan kullanmanın faydalı olacağını tavsiye ediyor. Yelpazeler veya elektrikli fanlar havayı sürekli sirküle ederek havayı soğuk tutacaktır. Evinizde veya ofisinizde; çalıştığınız, dinlendiğiniz kısacası en çok vakit geçirdiğiniz yerde fanların serbestçe çalışıp odadaki sıcağın bunaltısını almasını sağlayın.
- Kendi buharlaşmalı soğutucunuzu yapmaya çalışın. Bu soğutucular sıcaklığı önemli miktarlarda azaltabilir. Basitten (örn. fanın önüne konulmuş donmuş su dolu tabaktan) karmaşığa kadar sistem oluşturulabilir. Sadece bir kaç PVC boru, bir kova, bir elektrikli fan, ve donmuş bir galon su ile 4 °C rüzgar oluşturulabilir. Lakin unutulmamalıdır ki buharlaşmalı soğutucular nemli sıcaklar da fayda etmeyecektir.
- Bir fan asıl soğutucu kaynağı olmamalıdır. Sadece aşırı sıcak olmayan havalarda verimli çalışabilir.
2- Klima Kullanın
Evinizde büyük bir klima yoksa bile bir adet küçük pencere kliması taktırmanız yaz boyunca evin serin durmasını sağlayacaktır. Örneğin; oturma odası, mutfak veya yatak odası gibi en çok vakit geçirdiğiniz odalardan birini tercih edebilirsiniz. Ayrıca klimayı rahat edebileceğiniz maksimum sıcaklığa ayarlamanız yüksek elektrik faturasından sizi kurtaracaktır.
- Eğer evinizde uygun bir klimanız yoksa halka açık binaları ziyaret etmenizde fayda olabilir. Örneğin kütüphane hem serinlemek hem de yeni bilgiler öğrenmek için harika bir mekandır.
3- Perdeleri ve Panjurları Kapalı Tutun
Güneş ışınları çarptıkları yerde ısıya dönüşür. Lakin ışınların evinize girmesini engelleyerek evinizin ısısını düşük tutabilirsiniz. Perdeleri kapatmak, gölgelikleri indirmek, hatta pencereyi tamamen kapatmak evinizin ısınması engelleyecektir. Tentelerde ışının doğrudan ulaşmasını engellediği için işe yarayacaktır.
4- Güneş Işığının Çatıya Etkisini Minimize Edin
Çatının rengini değiştirmek evin ısısını düşürebilir. Soğuk ve açık renkleri tercih etmeniz gelen güneş ışığının yansıtılmasını ve evin ısısının yükseltilmemesini sağlayacaktır.
Bina yalıtımını iyi yaptırın. Daha iyi bir bina yalıtımı sıcak havanın eve girmesini önleyecek ve soğuk havayı evin içerisinde muhafaza edecektir. Yalıtım yaptırırken materyal arasında biraz hava boşluğu olduğundan emin olun.